Tebliğ Nedir? Nasıl Yapılır?
Günümüzde hukuki işlemlerin daha düzenli olması için belirli yöntemler kullanılması gerekir. Hukuki anlamda en fazla öne çıkan uygulamalardan biri de tebligatlar olur. Basit anlamda bir belgenin resmi şekilde karşı tarafa iletilmesini anlatan bu uygulamanın ana amacı, taraflar arasındaki iletişimi somut şekilde sağlamak ve yasal hakların korunmasını teminat altına almaktır. Bu içerikte “Tebliğ ne demek, nasıl yapılır ve yöntemleri neler?” gibi birçok sorunun yanıtını bulabilirsiniz.
Tebliğ Nedir?
Tebliğ, çeşitli kurum ve kuruluşların hazırladığı resmî evrakların ilgili kişilere ulaştırılması olarak nitelendirilebilir. Kişiler, çeşitli dava ve haciz gibi durumlarda aleyhte ya da leyhte ifade verebilirler ve bunun için tebligatları kullanırlar. “Tebliğ ne zaman yapılır?” sorusuna geçmeden önce “Teblellüğ ne demek?” sorusunu da yanıtlamakta yarar var.
Bilgi: Tebellüğ, tebligat gönderilen kişinin bu belgeyi teslim aldığını ifade etme durumuna denir. Bir mahkeme kararının tebligat aracılığıyla bir kişiye gönderildiğini düşünelim. Söz konusu kişi belgeyi alır, okur ve onaylarsa tebellüğ etmek kavramı ortaya çıkar.
Tebliğler Ne Zaman Yapılır?
Tebliğ işlemlerinin yapılma zamanı çalışma saatleri olarak bilinir. Ancak Tebligat Kanunu 33. maddede, tebliğlerin adli ve resmî tatil günlerinde de yapılabileceğini anlatır. Bu bilginin yanı sıra avukatların takip ettiği işlemlerin tebligatı da yine resmî çalışma günlerinde yapılabilir. Tebliğ tarihinin ceza kararı ve ek tahakkuk gibi konulardaki itiraz süresinin yasal başlangıç tarihini içermesiyle son derece önemli olduğunu hatırlatalım.
Tebliğ Süreci Nasıl İşler?
Teblig işlemi, belgeyi gönderen kişinin tarafını belirlemesi ve evrağı ulaştırmasıyla birlikte başlar. Evrağın kesinlikle yasal yolla gönderilmesi gerekir. Bu yöntemler arasında kargo, elden teslim, posta ve elektronik iletişim araçları kabul edilir. Tebliğ belgesinin alıcıya ulaşmasıyla yeni bir süreç başlar. Kanunen belirlenmiş süreler içinde gerçekleştirilen tebligat için alıcının eline ulaşma aşaması oldukça önemlidir. Burada tebligatın süresi ise tarafların durumuna göre ve belgenin içeriğine göre değişir.
Tebliğ Hazırlık Süreci
Tebliğ etmek ve bu sürecin beklenildiği gibi olmasını sağlamak için hazırlık sürecine önem verilmesi gerekir. İlk olarak, tebligatını yapmak istediğiniz belgeyi doğru ve eksiksiz hazırladığınızdan emin olmalısınız. Bu, bilhassa taraflar arasındaki olası anlaşmazlıkların önüne geçer. Belgede;
- Tebliğ edilecek konu,
- Muhatabın adı ve soyadı,
- Adresi,
- Tebliğin amacı,
- Son tarih,
- Tebligatı yapan kurum veya kişi adı,
- Belgenin iletilme yöntemi gibi bilgiler yer alır.
Hazırlık sürecinde yapılacak masraflar da düşünülebilir. Tebliğ eden kişi ya da kurum, evrağın iletilme yöntemine de doğru karar vermelidir. Gereken hazırlıklar yapıldıktan sonra belge, posta ya da elektronik yöntemler gibi çeşitli ulaştırma yöntemleri kullanılarak ilgili yere gönderilir.
Tebliğin İlgili Kişiye Ulaştırılması
Tebliğin alıcıya ulaşması, tebligat konusunun en kritik aşaması olarak kabul edilir. Belgenin doğru muhataba ulaşması oldukça önemli bir konu olarak görülür. Ayrıca belgenin gönderildiği adresin doğru olması ile tebligatın geçerliliği arasında doğrudan ilişki bulunur. Tebligat usulü gereğince, bu uygulamanın yasal anlamda geçerli sayılması adına uygulamanın her adımına dikkat etmenizde yarar var.
Tebligatı kişiye elden teslim etmeyi düşünebilirsiniz, ancak bu daha geleneksel bir yöntemdir. Bunun yerine kargo, noter, posta ya da diğer elektronik yöntemleri kullanmayı tercih edebilirsiniz. Tebliği göndermek için muhatap bulamadığınız durumlarda evrağın yasal temsilcisine ulaşmayı deneyebilirsiniz. Belirlenmiş bir vekile yönelik de tebligatta bulunabilirsiniz.
Bilgi: Adresin yanlış olduğu veya muhatabın belgeyi almaktan kaçındığı durumlarda belirli yasal yollar izlenmesi gerekir.
Tebliğ Edilen Belgenin İçeriği ve Şekil Şartları
Tebellüğ belgesinin yasalara uygun koşulları taşıması gerekir. Aşağıdaki tabloyu inceleyerek tebliğ belgesini daha bilinçli şekilde hazırlayabilirsiniz;
| Bölümler | Detaylar |
| Gönderen Tarafın Bilgileri | Bu bilgiler, belgenin üst kısmında yer almalı. Ayrıca belge numarası da üst bölümde bulunmalı. |
| Tebliğ Tarihi | Tebligatın hangi tarihte hazırlandığı, net şekilde belirtilmeli. |
| Belgenin Amacı | Belge üzerinde muhataba iletilecek bilginin ne olduğu açıkça belirtilmiş olmalı. |
| İçerik | Belge, gereken tüm detayları içermeli. İtiraz hakkı ve işlem süresi gibi bilgiler belirtilmeli. |
| Anlaşılabilirlik | Karşı tarafın belgede bulunanları anlayabileceği şekilde sade bir dil kullanılmalı. |
| İmza | Tebliğ belgesi, hukuki bir metin niteliği taşır. Tam da bu nedenle imza ya da elektronik imza, belge üzerinde kesinlikle olmalı. |
Tebellüğ belgesi, evrakın teslim alındığını gösterdiğinden yasal düzenlemelere uyularak hazırlanması şarttır. Burada yapılan aksaklıklar, belgenin geçersiz sayılmasına neden olabilir. Ek olarak açıklamalı tebligat yöntemi kullanarak detaylar daha net olarak iletilebilir.
Bilgi: Açıklamalı tebligat, kanuni süreçlerde doğrudan kullanılan bir yöntem olmasa da hazırlanan tebliğ evrağının detaylı olmasını ifade eder. Böylece karşı taraf, içeriği net şekilde anlayarak hak ve yükümlülükleri hakkında bilgi sahibi olur.
Tebligatta Tebliğ Masrafları Nasıl Belirlenir?
Tebliğ uygulamalarında tebligatı bekleyen kişinin masrafları ödemesi beklenir. PTT Genel Müdürlüğü, bu uygulamalar sırasında yapılan masrafları hukuki yükümlülüklere uygun şekilde hesaplar. Burada, şayet memur tarafından yapılan bir tebligat işlemi varsa ulaştırma sırasında kat edilen mesafe dikkate alınır. Ayrıca her Yılbaşı döneminde il özel idareleri, ilçeler özelindeki tebliğ masraflarını yeniden hesaplar.
Karşı tarafa herhangi bir konu için tebligat yapmayı düşünüyorsanız vasıtalı tebliğlerin masraflarını peşin ödemelisiniz. Masrafın tam olarak tespit edilmediği durumlarda ise ücret avans şeklinde tahsil edilir. Öte yandan celse esnasında veya kalemle yapılan tebligatlarda Tebliğ Mazbatası düzenlenmesi beklenmez. Evrak, imza karşılığında verilir ve bu türden tebligatlarda herhangi bir ödeme yapılmaz.
Önemli: PTT işletmesinde halihazırda bulunan bir Tebliğ belgesinin kaybolması durumunda 5584 sayılı Posta Kanununa ait ilgili madde ile masrafların karşılanması söz konusu olur.
Bilgi: Tüzel kişilere yapılacak tebligat durumlarında özel yöntemler kullanıldığından bu alandaki masraflar da değişiklik gösterir. Ayrıca tüzel kişi tebliğ uygulamalarında çoğunlukla elektronik yazılı yöntemler tercih edilir.
Not: KEP tebliğ tarihi gibi elektronik tebligat süreçleri, diğer yöntemlere göre daha az masraflı olur. Tebligat gönderiminde noter gibi farklı aracılardan yararlanılması da ek masrafları ortaya çıkarabilir.
Tebliğ Yöntemleri Nelerdir?
Yazılı, elektronik ve ilanen tebliğ olmak üzere üç farklı yöntemden söz edebiliriz. Her bir yöntemin kendi içinde avantajları bulunur. Ayrıca her yöntemin yasal prosedürleri de birbirinden farklı olur. Yöntem seçimi yaparken belge türüne bakabilir ve evrağın alıcıya ne kadar kısa sürede ulaşması gerektiğini göz önüne alabilirsiniz.
Yazılı Tebliğ: Posta ve Kurye ile Tebliğ
Yazılı tebligat yöntemi, belgenin daha çok posta ve kurye aracılığıyla ulaştırılmasını kapsar. Bu yöntemde belgenin teslim alındığını gösteren Tebellüğ belgesi ve Tebliğ mazbatası düzenlenir. Yazılı tebligatın geçerli olabilmesi için ilgili uygulamanın yasal usullere uygun şekilde gönderilmiş olmasının kritik olduğunu yeniden hatırlatalım.
Bilgi: Tam da bu noktada akıllardaki “Tebliğ mazbatası nedir?” sorusuna yanıt verelim. Tebliğ mazbatası, bir tebliğ uygulamasının resmî olarak alıcı kişiye ulaştığını gösterir. Tebliğ işlemi sırasında düzenlenen bu belge, bir anlamda tebligatın kanıtı olma niteliği taşır.
Elektronik Tebliğ: E-Posta ve E-Tebligat Sistemi
Elektronik tebliğ, bilhassa KEP (Kayıtlı Elektronik Posta) sistemiyle hızlı ve güvenli şekilde yapılan tebligat yöntemi olarak bilinir. Bu yöntemle yapılan tebligatlarda hukuki geçerlilik daha rahat sağlanır ve ispat kolaylığı elde edilebilir.
| e- Posta | e- Tebligat Sistemi |
|
|
Her iki uygulamanın da ortak avantajlarından söz edilebilir. Bunlar: Hız, maliyet avantajı, izlenebilirlik ve güvenlik.
İlanen Tebliğ: Gazete ve Duyuru Yoluyla Tebliğ
Muhatabın bilinen adresini biliyor ancak belgenin buraya ulaştırılmadığı bilgisini alıyorsanız ilanen tebliğ yöntemini kullanabilirsiniz. Bu yöntem, tebliğin ilan panolarında ve resmî gazetede yayınlanmasını içerir. İlanen tebligat yönteminde yayın tarihi mutlaka girilir. Bu, tebliğ tarihi hesaplama konusunda esas alınmasıyla son derece önemlidir. Gazete ya da duyuru yoluyla tebligat yönteminde ilanda belge içeriği de açıkça belirtilir.
Tebliğin Geçersiz Sayılma Halleri
Tebligatın geçersiz sayılacağı hâller de var. Bunlar, çoğunlukla yapılan tebliğin yasal gerekliliğe uygun yapılmaması durumunda ortaya çıkar. Aynı şekilde gönderilen tebliğ belgesi, muhatap tarafından geçerli şekilde alınmadığında da geçersiz sayılma durumu gelişebilir. Gelin, birlikte tebliğin geçersiz sayılma hâllerini daha detaylı inceleyelim;
- Yanlış Adrese Gönderim: Hazırlanan tebliğ belgesinin yanlış adrese gönderilmesi durumunda geçersizlik durumu ortaya çıkabilir. Bu noktada teslimat belgelerindeki adres bilgilerinin doğru olmasının önemi bir kez daha ortaya çıkar.
- Eksik ve Yanlış Bilgiler: Tebligat belgesi içinde yanlış ya da eksik bilgiler olması durumunda geçersizlik oluşabilir. Açıklamalı tebligat ile evrak içeriğinin net olduğundan ve belgede alıcının sorumluluklarını belirten bilgilerin de bulunduğundan daha rahat emin olabilirsiniz.
- Yasal Prosedürlere Uygun Olmama: İlgili tebligat, kanunlarca belirtilmiş olan şartlara uygun olmadığında da geçersiz sayılabilir. Burada tebliğ tarihi hesaplama gibi konulara ekstra dikkat edilmesi gerekir.
- Tebligatın Muhatabına Ulaşmaması: Hazırlanan tebliğ belgesi alıcısına gerçekten ulaşmadıysa geçersiz olabilir. Bu tür bir durumla karşılaşılmaması adına KEP tebliği gibi dijital yöntemlere başvurulabilir.
- Tebligatın Alınmadığı Hâller: Tebliğ edilen taraf, tebligatı yapılan evrağın alındığını imzalamış olsa da doğruluğunun sorgulandığı durumlar olabilir. Bu gibi durumlar karşısında önlem almak adına birçok kişi tebliğ mazbatası hazırlar.
Tüm bunların yanı sıra geçerli tebliğ yöntemlerinin kullanılması da geçersizliğin nedeni olabilir. Yasal olarak belirlenmiş yöntemlerin dışında tebligat yapıldıysa uygulama geçersiz sayılabilir. Hazırlanan tebligat belgesinin tüm koşullara dikkat edilerek yapılmasında ve gerektiği durumlarda bir uzman eşliğinde hazırlanmasında yarar var.
