Ticari faaliyet yürüten işletmelerin kullandığı BA/BS formaları, alıcı ve satıcı taraflar arasındaki fatura uyumluluğunu sağlamak amacıyla kullanılır. İşletmeler için önemli bir denetim aracı olan BA/BS formları, alıcı ve satıcı taraf bilgilerine göre farklı özelliklere sahiptir. Muhasebe kayıtlarının bilanço esaslarına göre doldurulan BA/BS form çeşitleri, ticari işlemlerin daha doğru ve tutarlı olmasına katkı sağlar. Ayrıca BA ve BS form türleri, sahte fatura kesim işlemlerini engellemek amacıyla da kullanıma uygun özelliktedir. Peki, BA/BS formu nedir? BA/BS formları hakkında detayları aşağıda bulabilir, mal ve hizmet işlemlerine ilişkin güncel bilgilere ulaşabilirsiniz.
BA/BS Formu Nedir?
213 sayılı Vergi Usul Kanunu (VUK) uyarınca bilanço esaslarına uygun olarak defter tutan kurum veya kişiler, BA/BS formlarını vergi dairelerine bildirmek zorundadır. BA formu, alıcı tarafın doldurduğu mal ve hizmet alımlarına ilişkin bildirim formu özelliği taşır. BS formu ise ticari işlerde satıcı tarafın düzenlediği mutabakat sağlayan belgedir. İşletmeler, KDV hariç ticari iş tutarı 5.000₺ ve üzeri olan alış satışlarda BA/BS formunu düzenler.
BA/BS formları, vergi yükümlülüğü oluşturmayan evrak hükmündedir. Beyandan sonra vergisi ödenmeyen BA ve BS formları, alış satış işlemlerinin daha şeffaf ve doğru şekilde yürütülmesi için yasal bir zemin hazırlamada etkilidir. Vergisi bulunmayan BA/BS form türleri, vergi denetimlerinin daha kolay yürütülmesine de yardımcı olur.
BA/BS Hangi Durumlarda Düzenlenir?
Ticari işlemlerde belirli bir alt limitin üzerinde kesilen faturaları kapsayan BA/BS formları, KDV dahil en az 5.00₺’lik işlemlerde karşınıza çıkar. Ticari alışverişlerde kullanılan BA/BS formları, aynı işleme dair alıcı ve satıcı tarafın farklı bilgilerle hazırladığı belge özelliğine sahiptir. Firmalar, alış satış işlemlerini takip eden iş gününde BA/BS form çeşitlerini ticari ilişkide taraf olduğu role göre hazırlar. 5.000₺’yi aşan tutarlı ticari işlerde ortaya çıkan BA/BS form çeşitleri, firmalar arası şeffaflığın öne çıkmasına olanak tanır. Sahte fatura veya hileli işlemleri engellemeye yönelik yönetmeliklerle dizayn edilen BA/BS formları, KDV iadelerinin korunmasına katkı sağlar. Ayrıca BA/BS formu, işletmelerin mali açıdan vergi uyumluluğu göstermelerine destek verir. Bunun yanı sıra elektronik belge olarak düzenlenen ticari işler için (e-fatura ve e-arşiv gibi) BA/BS form türleri kullanılmasına gerek yoktur.
BA/BS Formu Nasıl Düzenlenir?
BA/BS formu düzenleyerek ticari ilişkileri şeffaf şekilde yürütmek mümkündür. BA/BS form düzenlemeleri, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın hizmete sunduğu Beyanname Düzenleme Programı kullanılarak yapılır. Fatura adetlerini ve KDV hariç toplam ticari alışveriş tutarlarını ilgili bölümlere ekleyerek BA/BS formları hızlıca hazırlanabilir. Ayrıca BA/BS form düzenleme işlemlerinde beyan edilecek alış veya satış bedellerinin kuruşlu olarak programa girilmemesi önemlidir. Örnek olarak 40.032,58₺ tutarlı bir alışveriş için BA/BS formlarında ilgili bölümün 40.032,00₺ olarak doldurulması gerekir. BA/BS form düzenleme işlemlerinde dikkat edilmesi gereken diğer hususlar ise şu şekilde sıralanır;
- Bireysel ticari işletmeler veya firmalar, farklı şubelerden yaptıkları birden fazla alış ya da satışı muhasebe kayıtlarında farklı satırlarla ele alsa da BA/BS formlarında işlemler tek satır hâlinde görüntülenir.
- BA formlarında ithalat işlemleri için gümrük giriş beyannamesinin kapanış tarihi, ihracata yönelik ticari ilişkilerde ise BS formları düzenlenirken fiili dış satımın gerçekleştiği tarih esas alınır.
- İthalat gerçekleştiren firmaların vergi kimlik numaraları ilgili formlarda “1111111111”, ihracat yapan işletmeler için “2222222222” şeklinde kodlama yapılır.
- Alıcı ve satıcı tarafların vergi kimlik ya da T.C. Kimlik numaraları formlar üzerinde yer alır.
Hangi Şirketler BA/BS Formunu Vermek Zorundadır?
Bilanço esaslarına göre defter tutan limited ya da anonim yapılı şirketler, ticari ilişkilerinde bulundukları tarafa yönelik BA/BS formlarını bildirmekle yükümlüdür. Ayrıca bilanço esasından işletme hesabına geçiş yapan şirketler, ilgili hesap döneminden itibaren beyanname verecekleri için BA/BS formlarını yönetmeliklere uygun şekilde düzenleyerek vergi dairelerine bildirir. Kolektif şirketler ve bilanço esaslarına uygun olarak defter tutan adi ortaklık yürüten işletmeler, BA/BS form çeşitlerini vergi kimlik numaralarını kullanarak düzenler. Birden fazla şubesi bulunan mükellef şirketler ise BA/BS formlarını şube ve merkez ticari işlerine dair bilgileri birleştirerek doldurur. Ayrıca şirketlerin BA/BS formlarını doğru ve geçerli bilgilerle doldurarak her ayın 5. gününe kadar vergi dairelerine bildirmeleri gerekir.
BA/BS Formu Beyan Edilirken Gerekli Belgeler Nelerdir?
BA/BS formlarını beyan ederken bazı belgelerin vergi dairelerine sunulması gerekir. BA/BS form türleri için sunulması gereken belgeler şirketlerin alış veya satış işlemlerine dair vergi dairelerini doğru şekilde bilgilendirmeye katkı sağlar. Ayrıca form beyanında gerekli belgeler, şirketler tarafından kesilen faturaların şeffaflığı açısından yüksek önem taşır. BA/BS form çeşitleri için beyan edilmesi gereken belgeler arasında şunlar sayılabilir;
- 5.000₺ üzeri, alışa veya satışa dair mal ya da hizmet faturaları,
- Gider pusulası,
- Kur farkı var ise bu durumu açıklayan fatura ibrazları,
- Serbest meslek makbuzları,
- Satışa dair iade faturaları,
- Yolcu biletleri,
Kimler BA/BS Formu Vermekten Muaftır?
BA/BS formları bazı şirketler için beyan edilmesi zorunlu belgeler arasında yer almaz. Kurumlar vergisi muafiyetine sahip işletmeler, muafiyetlerinin başladığı tarihten itibaren BA/BS formu doldurmak ya da beyan etmek zorunda değildir. Kurumlar vergisi muafiyetliği, BA/BS form beyan zorunluluğunu etkileyen unsurlar arasında ön plana çıkar. Ayrıca KDV muafiyeti bulunan şirketlerin kurumlar vergisinden muaf olmaları BA/BS form zorunluluğunu ortadan kaldırır. Bir şirket KDV muafiyetine sahip olup kurumlar vergisi mükellefiyeti özelliği taşıyorsa işletmenin, ticari alış satış işlemlerine dair BA/BS formu doldurması ve kayıtlı bulunduğu vergi dairesine sunması gerekir. Siz de BA/BS formlarını gerekli belgelerle vergi dairesine sunabilir, ticari alışverişlerin daha şeffaf ve doğru şekilde yürütülmesine katkıda bulunabilirsiniz.
