Fizibilite Çalışması Nedir ve Yeni İşletmeler için Neden Gereklidir?

Fizibilite çalışması, basit bir analiz sürecinin ötesinde işletmelere yol haritası çizen stratejik rehberdir. İş fikirlerinin ve projelerin hayata geçirilmeden önce uygulanabilir olup olmadığını anlamak için yapılır. İşletme kurmaya karar verdiğinizde kafanız birçok yeni fikir ve bu doğrultuda şekillenen planlar ile meşgul olabilir. Ancak sizi başarıya götürecek adımları sağlam zemine oturtmanız son derece mühimdir. Fizibilite çalışması tam da bu noktada ihtiyaç duyduğunuz rehbe olarak devreye girebilir. İş kurarken sayısız fırsatın yanı sıra pek çok belirsizlik de ortaya çıkabilir.

Bunun yanı sıra tüm risklerin bertaraf edilmesi ve olası fırsatların en iyi şekilde değerlendirilmesi ancak doğru planlama ve kapsamlı bir fizibilite analizi ile mümkün hâle gelir. Hedef kitlenin ihtiyaçları, pazar araştırması, rakiplerin konumları gibi odak noktalar detaylıca değerlendirilebilir. Doğru fizibilite etüdü, girişimciler kadar mevcut işletmeler için de sürdürülebilir büyüme hedeflerine yönelik sağlam adımlar atma fırsatı yaratır. Özellikle yeni işletmelerin, pazara giriş öncesinde yaptığı çalışmalar, uzun vadede mali yüke dönüşebilecek hataları önleyerek başarı oranını artırabilir. İyi hazırlanan fizibilite çalışması ile stratejik hedeflerinize ulaşmanızı sağlayacak somut planların temellerini atabilirsiniz. 

KOBİ’ler için Fizibilite Çalışması Nasıl Yapılır?

Fizibilite çalışması; ön araştırma, analiz ve risk değerlendirme gibi aşamalar ile gerçekleştirilir. Küçük ve orta ölçekli işletmeler, iş fikirlerini doğru planlama süreci ile hayata geçiremedikleri takdirde ne yazık ki sürdürülebilir büyüme yakalayamaz. “İş Kurmak İsteyenler için Girişimci Rehberi” isimli yazımızda bu süreçte faydalanabileceğiniz önemli ipuçlarını bulabilirsiniz. 

Ön Araştırma ve Veri Toplama

Bir projeye başlamadan öncelikle bilinmeyenleri keşfetmeli ve doğru soruları sormalısınız. Hedef pazar payını ve büyüklüğünü bilmeden, müşteri ihtiyaçlarını anlamadan veya sektördeki boşlukları fark etmeden bir adım öteye ilerlemeniz mümkün olmayabilir. Ön araştırma ve veri toplama süreci, bu aşamada en büyük yardımcınız olabilir. 

Veri toplama süreci, işletmelerin mevcut durumlarını analiz etmelerine ek olarak gelecekteki eğilimleri öngörmelerini de sağlar. Kullanılan yöntemler arasında saha araştırmaları, anketler, odak grupları, veri analiz araçları yer alır. İlgili çalışma, işletmelere niteliksel ve niceliksel veriler sunarak fizibilite sürecinin ilerleyen aşamalarına ışık tutar. 

Teknik ve Finansal Analiz

Teknik ve finansal analiz, projenin uygulanabilirliğini hem teknik altyapı hem de mali sürdürülebilirlik açısından değerlendirir. Teknik analiz ile projenin gerektirdiği teknolojik kaynakları ve operasyonel detaylar mercek altına alınır. Yatırımın maliyet ve gelir dengesi üzerine yoğunlaşan çalışmalar ise finansal analiz kapsamında gerçekleştirilir. Böylelikle projenin çok yönlü şekilde değerlendirilmesi ve kaynakların doğru kullanılması mümkün olur.

İşletmenin mevcut kapasitesinin projeyi gerçekleştirmek için yeterli olup olmadığını belirlemek için altyapı gereklilikleri, üretim kapasitesi ve lojistik süreçler detaylıca incelenir. Öte yandan finansal analiz ile yatırımın ekonomik açıdan mümkün olup olmadığı değerlendirilir. Örneğin; bir projenin beklenen getirilerini değerlendirmek için hazırlanan finansal rapor analizi, karar alma sürecine önemli katkı sağlayabilir. 

Risk Değerlendirmesi

Her büyük fırsat, içerisinde bir miktar risk barındırır. Bu riskleri öngörebilmek ve kontrol altında tutabilmek, başarıya giden yolda önemli kazanımlardır. Risk değerlendirmesi ile işletmeler, beklenmeyen durumlara karşı güçlü bir savunma mekanizması geliştirebilir. 

Potansiyel risk faktörleri, erken aşamada tespit edilerek buna karşı etkili stratejiler geliştirilebilir. İyi bir stok yönetimi, tedarik zincirindeki aksaklıkların önceden fark edilmesine ve lojistik sorunların önlenmesine yardımcı olabilir. Benzer şekilde finansal risklerin analiz edilmesi ise beklenmedik nakit akışı probleminin önüne geçerek ödeme gücünün korunmasını sağlayabilir. 

İşletme Başarısında Fizibilite Çalışması Neden Bu Kadar Önemli?

İşletmelerin kaynaklarının etkin şekilde kullanmasını sağlayan fizibilite çalışması, olası risk ve fırsatları önceden belirleme şansı da tanır. Ancak sürecin en etkili biçimde uygulanması, doğru zaman aralığının seçilmesine bağlıdır.

Proje ya da iş fikirlerinin hayata geçirilmesinde zamanlama kritik faktördür. Pazar dinamiklerinin değişken olduğu sektörlerde fizibilite çalışmasının belirli bir dönemle sınırlı kalması yerine sürekli güncellenmesi önemlidir. Böylece işletmeler, piyasa koşullarına hızla uyum sağlayabilir, rakiplerinin önüne geçebilir. 

Fizibilite çalışması, yalnızca başlangıç aşamasında değil, aynı zamanda proje uygulama süreçlerinde de gerçekleştirilebilir. Hedef pazara dair dinamik analizler, işletmelere stratejik karar alma süreçlerinde rehberlik eder. Söz konusu yaklaşım, işletmelerin rekabetçi piyasa koşullarında daha sağlam pozisyon almasına olanak tanır.

Fizibilite Çeşitleri Nelerdir?

Genel olarak fizibilite çeşitleri; teknik, finansal, operasyonel, yasal ve zamansal olmak üzere birkaç ana başlık altında incelenir. Bu yöntemler, projenin farklı yönlerini analiz ederek daha kapsamlı bir bakış açısı sunar. 

Teknik Fizibilite

Projenin teknik açıdan uygulanabilirliğini değerlendirir. Kullanılacak teknolojiler, altyapı gereklilikleri ve teknik kaynakların yeterliliği, bu kapsamda incelenir. İşletmenin mevcut üretim kapasitesinin planlanan proje için yeterli olup olmadığını belirlemek, teknik fizibilitenin temel hedefleri arasındadır. Aynı zamanda lojistik süreçler, ekipman gereklilikleri ve teknik uzmanlık gibi unsurlar da detaylı şekilde analiz edilir. 

Finansal Fizibilite

Finansal fizibilite, projenin ekonomik sürdürülebilirliğini analiz ederek risklerin ve fırsatların net şekilde ortaya konulmasını sağlar. Doğru bir finansal fizibilite örneğinde mali kaynakların etkin kullanımı ve projenin uzun vadeli kârlılığı ön planda tutulur. 

Örnek olarak yeni üretim hattı kurmayı planlayan bir işletmeyi ele alalım. Finansal fizibilite, söz konusu yatırımın maliyetini, gelir potansiyelini ve finansman seçeneklerini kapsamlı şekilde değerlendirme imkânı tanır. Net işletme sermayesi analizi ile projeye ayrılacak kaynakların yeterliliği ölçülür. Böylelikle kaynakların etkin şekilde kullanılması ve olası mali kayıpların önlenmesi sağlanır. 

Yasal Fizibilite

Yasal uyumluluk gözetilmeden başlanan projeler, ilerleyen süreçlerde ciddi hukuki yaptırımlarla karşılaşabilir. Dolayısıyla yasal fizibilite kapsamında izin süreçleri, yasal gereklilikler, lisans süreçleri ve bölgesel düzenlemeler titizlikle ele alınmalıdır. İnşaat sektöründe hizmet veren firmalar için çevre mevzuatına uyumluluk, ticari faaliyet izinleri ve imar planları göz önünde bulundurulmalıdır. Bu sayede proje yasal çerçevede güvence altına alınırken uzun vadede işletmenin itibarı da korunmuş olur. 

Operasyonel Fizibilite

Planlanan projenin işletmenin mevcut iş süreçleri ile uyumu ve günlük operasyonlara entegre edilip edilemeyeceği ele alınır. İş gücü kapasitesi, teknolojik altyapı ve lojistik yetkinlik gibi unsurlar, kapsamlı biçimde değerlendirilir. Projenin günlük operasyonlarda yaratacağı potansiyel etkilerin öngörülmesine yardımcı olur. 

E-ticaret şirketiniz için yeni bir depolama sistemi kurmayı planladığınızı farz edelim. Bu süreçte mevcut altyapının söz konusu sistemi destekleyip desteklemediği ve çalışanların yeni düzene adaptasyonunun ne kadar sürebileceği gibi konuları dikkatle ele almalısınız. Operasyonel fizibilite çalışması ile genel işleyiş daha verimli hâle getirilebilir. 

Zamansal Fizibilite

Zamansal fizibilite, projenin hedeflerine ulaşması için gereken süreyi analiz ederken bu süre zarfının işletmenin mevcut faaliyetleri üzerindeki etkilerini de değerlendirir. 

Bir perakende işletmesi yılbaşı döneminde yeni şubesini açmayı hedefliyor ise inşaat, tedarik ve personel işe alım süreçlerinin belirlenen tarihe kadar tamamlanması hayati önem taşır. Zamansal fizibilite ile piyasa koşullarına uygun hareket etmek de hedeflenir. Gecikmeler, mali kayıpların meydana gelmesinin yanı sıra müşteriler üzerinde olumsuz izlenim de bırakabilir. 

İşletmeler için Fizibilite Raporu Nasıl Hazırlanır?

Fizibilite çalışması aşamalarını takip ederek sürecin akıcı şekilde ilerlemesini sağlayabilirsiniz. Rapor hazırlama sürecinde aşağıdaki adımları takip etmeniz faydalı olabilir: 

• Proje Tanımı: Projenin kapsamı ve hedefleri net şekilde tanımlanmalıdır. Projenin başarı hedefleri ve kullanılacak kaynaklara dair detaylar netleştirilir. 
• Ön Araştırma ve Veri Toplama: Pazar dinamikleri, hedef müşteri kitlesi ve rekabet durumu gibi unsurlar derinlemesine analiz edilir. Örneğin, ticari bankacılık alanındaki geçmiş veriler bu süreçte kullanılabilir.
• Teknik ve Finansal Analiz: Projenin teknik gereklilikleri ve mali sürdürülebilirliği detaylı şekilde incelenir. Yatırımın geri dönüş süresi de ele alınır.
• Risk Değerlendirmesi: Projenin karşılaşabileceği riskler tespit edilir. Bu riskleri ortadan kaldırabilecek stratejiler belirlenir. 

Dilerseniz konuyu fizibilite raporu örneği ile pekiştirelim. Yukarıda da ele aldığımız üzere bir işletmenin yeni üretim hattı kurmayı planladığını varsayalım. Bu durumda rapor aşağıdakileri içermelidir:  

• Teknik Analiz: Yeni üretim hattı için gerekli ekipmanların temini ve kurulum süresi.
• Finansal Analiz: Yatırım maliyeti, beklenen getiriler ve nakit akışı projeksiyonları.
• Risk Analizi: Tedarik zinciri sorunları veya teknik aksaklıklar gibi potansiyel riskler.

Tüm bu veriler ışığında projenin uygulanabilirliği hakkında net bir değerlendirme yapılabilir. Projeye başlanması veya alternatif stratejiler geliştirilmesi konusunda net öneriler sunulabilir.

HangiKredi KOBİ; pazar payı, nakit akış yönetimi ve risk yönetimi gibi yeni işletmeler için gerekli olabilecek pek çok konuda yanınızdadır. Girişimci fikirlerinizi hayata geçirirken ihtiyaç duyabileceğiniz finansal desteklere de yine HangiKredi KOBİ yardımıyla kolayca ulaşabilirsiniz.