Kümülatif Vergi Matrahı Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Kümülatif Vergi matrahı çalışanların bir takvim yılı içindeki kazançlar üzerinden ödediği Gelir Vergisini ifade eder. Gerçek kişilerin iratlarının safi tutarı baz alınarak ödenen bu vergide, işverenlerin personellerin aylık brüt ücretlerinden kesinti yapması söz konusu olabilir. İşsizlik payı ve sağlık sigortası gibi ödemeler buna dâhildir. Böylece Kümülatif Vergi matrahına ulaşılır ve bu, iş yerindeki personelin dâhil olduğu vergi dilimini ifade eder. Bu bilgiler ışığında “Kümülatif Vergi matrahı nedir ?” sorusuna yanıt bulabilirsiniz.

Kümülatif Vergi matrahının bilinen bir diğer ismi, “KVGM” olarak karşımıza çıkar. Bu noktada tanımların daha açıklayıcı olması için “Kümülatif ne demek?” sorusunu yanıtlayalım. Kümülatif, “birikerek artmak” anlamına gelen bir kelime. Bir başka deyişle “Verilerin birikerek üst üste toplanması, kümelenmesi” diyebiliriz. Şimdi sene sonunda gelirler üzerinden yapılan ödemeyi ifade eden Kümülatif Gelir Vergisi, kafanızda daha da netleşmiş olmalı.

Her yılın başında sıfırlanan Gelir Vergisi tutarı, ocak ayında hesaplanan ilk meblağa karşılık gelir. Yani bu tutar, Gelir Vergisi matrahına eşit kabul edilir. Takip eden sonraki aylarda safi tutar birikmeye devam eder. Buradan hareketle aralık ayı bittiğinde Kümülatif Gelir Vergisi matrahından söz etmeye başlayabiliriz. Diğer detaylara gelin, birlikte bakalım…

Kümülatif Vergi Matrahı Önemi Nedir?

Kümülatif Gelir Vergi matrahı, ülkemizde artan oranlı bir sistemle alınır. Bu matrah, çalışanların hangi vergi diliminde olduğunu belirler ve böylece doğru oranlar uygulanır. Çalışanların gelirlerinden yapılan kesintilerin doğru miktarda olması gerekir ve bu veriler, vergi indirimlerinin hesaplanmasının yanı sıra kesinti miktarlarının doğruluğunu da belirler. Böylece yıl sonunda çalışanlara eksik ya da fazla vergi ödenmez. Ek olarak matrah, vergi borcu durumlarını yakından takip etme imkânı sunar.

Kümülatif Vergi Matrahı Nasıl Hesaplanır?

Kümülatif Vergi matrahı yazısı için hesaplama yaparken profesyonel bilgileri öğrenmek gerekir. Peki Kümülatif Vergi matrahı nasıl hesaplanır?

Asgari ücret Kümülatif Vergi matrahı başta olmak üzere birçok matrahın hesaplamasında genel sağlık sigortası ve işsizlik primi gibi kesintiler mevcut olur. Yani söz konusu vergi matrahını hesaplamanın ilk adımı çalışanın kesintilerini çıkarmakla başlar. Bunu bir örnek üzerinde incelemek, Kümülatif Vergi matrahı hesaplamayı daha rahat anlamanızı sağlar. Gelin, birlikte bir örnek hesaplama yapalım;

Personelin aylık brüt maaşı 10.000 TL olsun.

Genel Sağlık Sigortası kesintisini çıkaralım: 10.000 x %14 = 1.400 TL

İşsizlik Sigortası kesintisini de çıkarırsak: 10.000 x %1 = 100 TL

Bu iki kesinti tutarını ise brüt maaştan çıkarmamız gerekir. Bu, bize personelin Gelir Vergisi matrahını verir;

10.000 – (1.400 + 100) = 8.500 TL

Hesaplama sonucunda çalışanın aylık gelir vergisi matrahı 8.500 TL olur. Sonraki ay geldiğinde bunu aynı şekilde hesaplamamız gerekir. Böylece elde edilen tutarı bir önceki aya ilave eder ve Kümülatif Gelir Vergisinin matrahını buluruz. 

Not: Hesaplama sonucunda ulaşılan tutar, personelin yalnızca bir aylık brüt asgari ücretten gelen matrahını verir. Kümülatif matrah, 12 ay süresince birikerek artan bir meblağ sonucunda elde edilir. Neticede personele ait olan Gelir Vergisi de toplam tutar baz alınarak hesaplanabilir.

Kümülatif Vergi Matrahı Taşınabilir mi?

İş değişikliğinde Kümülatif Vergi Matrahı konusu da sıkça merak edilir. Bir çalışanın iş değiştirdiği durumlarda bu matrahın yeni iş yerine taşınmasının mümkün olup olmadığı sorulur. Bu her ne kadar mümkün olsa da dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar olduğunu hatırlatalım. Özellikle matrahın yeni iş yerine taşınmaması durumunda vergi dilimi hesaplamalarında sorun çıkabilir ve beklenmeyen yeni vergi borçları oluşabilir.

Personelin bir takvim yılı bitmeden işten ayrılması hâlinde matrah yöntemi de değişir. İki farklı iş yeri söz konusu olunca ortadaki kazanç ortak hesaplamaya dâhil edilmez. Çalışanların iş değişikliği durumunda şu hususları göz önünde bulundurmasında fayda var;

• İş yerini değiştiren ancak başka bir işverenle çalışmaya başlayanlar, önceki Kümülatif Vergi matrahını bu yeni çalışma yerine götüremez.
• Aynı işverene ait bir çalışma yerine geçiliyorsa bu durumda matrahın taşınması söz konusu olur.
• Aynı anda iki farklı iş yeriyle çalışarak gelir kazananlarda ise bunun vergilendirilmesi ayrı ayrı yapılır. Buradan hareketle vergi matrahlarının birleştirilmesi ise mümkün olmaz.

Yeni işveren, bünyesine geçen çalışanın Kümülatif Vergi matrahı belgesini dikkate almaz. Ne var ki 7194 sayılı Kanun’un 311 Nolu Tebliğinde buna bir istisna sunulur. Buna göre, aynı takvim yılı içinde çalışma alanını değiştiren bir çalışan talep ederse işvereni önceki matrah üzerinden kesinti yapabilir. Ayrıca bu, matrahın yeni işverene taşınmasıyla yıllık bazda Vergi Beyannamesi verme yükümlülüğü de ortadan kalkar.

Kümülatif Vergi Matrahı Nereden Alınır?

Çalışma belgesi ve Kümülatif Vergi matrahı, çalışanlar için oldukça önemli belgeler arasında yer alır. Özellikle vergi matrahı, personellerden iş değişikliği sonrasında gittikleri şirket tarafından istenir. Bu belgeyi, eski iş yerinizden talepte bulunarak alabileceğiniz gibi e- Devlet üzerinden de edinebilirsiniz. İşte “Kümülatif Vergi matrahı nasıl alınır?” sorusuna birkaç yanıt;

• Maaş Bordrosu: İşveren ya da şirketin İnsan Kaynakları personeli tarafından hazırlanan maaş bordrosu, vergi matrahına ulaşmada akla ilk gelen yollardan biri. Yıl içindeki toplam brüt maaş, net maaş ve kesinti gibi birçok veriyi sunan bordrolar, Kümülatif Vergi matrahını belirlemede de rol sahibi.

• Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi: Yıl sonunda elde edilen beyanname, söz konusu vergi matrahının bilgilerini de içerir. Yıllık toplam gelir, vergi matrahı ve yapılan kesintileri gösteren bu beyannameyi de kullanabilirsiniz.

• Gelir İdaresi Başkanlığı Web Sitesi: İnternet üzerinden vergi levhasını oluşturmak isteyenler için uygun olan Gelir İdaresi Başkanlığı web sitesi, son derece pratik bir seçenek. Bilgileri girdikten sonra “e- İşlemler sekmesinden İnteraktif Vergi Dairesi’ne erişebilir ve vergi matrahına ulaşabilirsiniz.

• Mali Müşavir veya Vergi Danışmanı: Bu matrahın doğru ve nitelikli şekilde hesaplanması noktasında mali müşavirinizden destek alabilirsiniz. Ayrıca HangiKredi finansal asistanlarınından profesyonel yardım alarak daha nitelikli bir süreç geçirebilirsiniz.

Tüm bunlara ek, e- Devlet Kapısı üzerinden de matraha ulaşmak mümkün. Bunun detaylarını, bir sonraki “Kümülatif Vergi Matrahı e-Devlet’ten Alınır mı?” başlığından öğrenebilirsiniz.

Kümülatif Vergi Matrahı e-Devlet’ten Alınır mı?

Kümülatif Vergi matrahı, e- Devlet üzerinden, zaman ve mekândan bağımsız olarak hızlıca alınabilir. Bu noktada aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz;

e- Devlet Kapısına girin ve ilgili portala giriş yapmak için Kimlik bilgilerinizi ve parolanızı yazın.

Çıkan sorgulama ekranında “Vergi Levhası Yönlendirmesi” kısmını bulun ve tıklayın.

Vergi mükellefi kim ise onun T.C. kimlik bilgilerini veya vergi kimlik numarasını yazarak buraya giriş yapın.

Doğrulama işlemini yaptıktan sonra girdiğiniz bilgileri kontrol edin ve ulaştığınız sayfadan vergi matrahının çıktısını alın.

Kıdem Tazminatı Kümülatif Vergi Matrahına Eklenir mi?

Kıdem Tazminatı, çalışanın işten ayrılması ya da emekli olması gibi durumlarda söz konusu olur. Ülkemizde bu tazminatların vergi istisnası bulunur ve belirli bir tutara kadar Gelir Vergisinden muafiyet söz konusudur. Bunun sınırları aşıldığında ise istisna sınırının aşıldığı kısmın vergi olarak ödenmesi beklenir.

Bilgi: 1 Ocak 2024 itibarıyla 35.058,58 TL’ye ulaşan Kıdem Tazminatlarının vergiden muaf tutulduğu duyuruldu. 

Kıdem Tazminatlarının aynı yılın sonunda vergi matrahına dâhil edilmesiyle kümülatif vergi dilimleri etkilenebilir. Tazminat matraha eklendiğinde toplam gelir arttığından bu değişimden söz etmek mümkün okur. Bilhassa tazminatın vergi muafiyeti sınırlarını aşması gibi bir durumda tazminatın aşılan kısmının matraha eklenmesi kaçınılmaz hâle gelir. Bu nedenle vergi matrahı konusunda adım atarken profesyonel bir destek almak faydalı olabilir.