İşletmenizin finansal açıdan güçlü olması, ticari faaliyetlerinizi sürdürmenizin ve stratejik yatırım kararlarıyla büyümenizin anahtarıdır. Şirketinize ait mali tablolar üzerinden mevcut durumunuzu ölçebilirsiniz. Bu aşamada size bazı analizler yardımcı olur. Mali analiz olarak adlandırılan performans göstergeleri, firmalar için âdeta bir sağlık kontrolüdür. Pozitif seyreden süreçleri ve iyileştirilmesi gereken verileri görmenizi mümkün kılar. Yazının devamında şirketlerin bugününe ve geleceğine ışık tutan mali analize dair ayrıntıları açıkladık.
Mali Analiz Nedir?
Mali analiz, firmaya ait finansal bilgilerin tablolar ve grafikler üzerinden yorumlanmasıdır. Finansal tablolardaki kalemlerin birbirleriyle ilişkilerine ve zaman içindeki değişimlerine odaklanır. Verileri görselleştiren grafiklerden dönemsel incelemeler ve karşılaştırmalar yapmayı sağlar. Mali analiz yapan işletmeler, mevcut verilerinden geçmiş performansını değerlendirebilir ve gelecekteki eğilimleri tahmin edebilir. Böylece kârlılığını, likiditesini*, varlıklarını ve borçlarını daha etkin yönetebilir.
Kimler Mali Analiz Yapabilir?
İşletmelerin mali sağlığını ölçen analizlerin finansal yetkinliğe sahip kişiler ya da kurumlar tarafından yapılması önemlidir. Teknik detayların derinlemesine incelendiği mali analizlerde tablolardaki ve grafiklerdeki verilerden hareket edilir. Örneğin finansal analistler, bir zaman dilimindeki eğilimleri gösteren çizgi grafiklerinden verilere ait dalgalanmaları gözlemler. Bu değişimlerin uzman bakış açısıyla yorumlanması, şirketin finansal performansının daha doğru ölçülmesini sağlar.
Mali Analizin İşletmelere ve Yatırımcılara Faydaları Nelerdir?
Mali analiz, işletmelerin finansal durumunu anlamasına ve bilinçli kararlar almasına yardımcı olur. Bu sayede yöneticiler, mali ve operasyonel süreçlerini daha iyi planlayabilir. Mali analizin firmalara sağladığı diğer faydalar şunlardır:
- Kârlılığın değerlendirilmesi: Finansal analiz, işletmenin kârlılığını ve performansını gösterir. Kâr marjları ve oranları üzerinden firmanızın faaliyetlerinin verimini ölçebilirsiniz.
- Risklerin belirlenmesi: Analiz, finansal riskleri ve belirsizlikleri belirlemeye yardımcı olur. Böylece işletmeler, risk yönetimi stratejilerini geliştirebilir ve olası zararları minimuma indirebilir.
- Büyüme planlarının çizilmesi: Finansal analiz, işletmelerin büyüme potansiyelini değerlendirmesine ve stratejik yatırım kararları almasına destek verir.
- Finansman seçeneklerinin belirlenmesi: İşletmeler, mali analiz sayesinde finansman sağlama ihtiyaçlarını ve en uygun kaynakları belirleyebilir.
Finansal analiz, yatırımcılar için de önemli avantajlar sunar. Bir şirketin mali performansını ve büyüme potansiyelini doğru yorumlamayı mümkün kılar. Ayrıca yatırımcıların potansiyel risk seviyelerini anlamalarını da kolaylaştırır. Mali analiz sonuçları, yatırımcılara riskleri dağıtarak daha dengeli bir portföy oluşturma fırsatı verir. Özetle bu ölçümler, kişilerin ya da kurumların yatırım stratejilerini optimize etmesine ve potansiyel kazançlarını en iyi şekilde değerlendirmesini sağlar.
Doğru Tekniklerle Doğru Sonuçlara Ulaştıran Mali Analiz Teknikleri Nelerdir?
Doğru tekniklerle gerçekleştirilen mali analiz, işletmelerin stratejik kararlarlarına yön verir. Böylelikle firmaların rekabet avantajı elde etmesine, pazar payını ve kârlılığını artırmasına yardım eder. Sık kullanılan mali inceleme yöntemleri arasında oran, duyarlılık, dikey ve yatay analizler yer alır. Bu tekniklerin her biri, işletmenize ait finansal bilgileri farklı açılardan ele almanızı sağlar. Örneğin oran analizi, iki ya da daha fazla veriyi karşılaştırmak için uygundur. Duyarlılık analizi ise risklerin ya da belirsizliklerin potansiyel etkilerini gösterir. Takip eden başlıklarda bu tekniklere dair detayları görebilirsiniz.
Finansal Performansı Ölçmek için Oran Analizi
Oran analiziyle işletmenizin verilerini karşılaştırmalı şekilde inceleyebilirsiniz. Bu analiz yönteminde iki veya daha fazla verinin birbirine olan oranı incelenir. Söz konusu veriler, şirketlerin bilanço, gelir ve nakit akış gibi temel mali tablolarından alınır. Ardından geçmiş dönem performansları, şirket ya da sektör ortalamalarıyla kıyaslanır. Temel mali analiz tekniklerinden olan bu yöntemde yer alan ölçümler şöyledir:
| Oran Analizi Türleri | Oran Analizi Formülleri |
| Likidite oranları, işletmenin mevcut kaynaklarıyla borçlarını ödeme gücünü gösterir. | Cari Oran = Dönen Varlıklar / Kısa Süreli Kaynaklar Asit Test Oranı = (Dönen Varlıklar – Stoklar) / Kısa Süreli Dış Kaynaklar |
| Kaldıraç oranları, şirketin ödeme gücünü ve uzun vadeli mali sağlığını ölçer. | Toplam Borç Oranı = Borçlar / Varlıklar Borç / Özsermaye Oranı = (Kısa Süreli Borçlar + Uzun Süreli Borçlar) / Öz Sermaye |
| Kârlılık oranları, firmanın kazanç sağlama kabiliyetini gösterir. | Net Kâr Marjı = Net Kâr / Toplam Gelir x 100 Varlıkların Getirisi = Net Gelir / Varlıklar Temel Kazanç Gücü = Faiz ve Vergi Öncesi Kazanç / Toplam Varlıklar Öz Kaynak Kârlılığı = Son 4 Çeyreğin Toplam Kârı / Ortalama Öz Sermaye |
| Verimlilik oranları, işletmenin kaynaklarının ne kadar etkin kullandığına odaklanır. | Stok Devir Hızı = (Satılan Malların Maliyeti / (Dönem Başındaki Stok Değeri + Dönem Sonundaki Stok Değeri) /2) Alacak Devir Hızı = Krediyle Yapılan Satışlar / Ticari Alacakların Ortalaması Ortalama Tahsilat Zamanı = 360 / Alacak Devir Hızı |
Mali analiz örneklerinde sıklıkla kullanılan asit test oranı, şirketin likit varlıklarıyla kısa vadeli borçlarını karşılama gücünü ortaya koyar. Stok devir hızı ise satış rakamlarını incelemeyi sağlar. Düşük stok devir hızı, ürünlerin hedef kitleye ulaşmadığını ve talebin yetersiz kaldığını gösterir. Bu durumda işletmenin satışlarını artıracak adımlar atılmalıdır.
Zaman İçinde Değişimi Görmek için Dikey ve Yatay Analiz
Finansal verilerdeki dönemsel farklılıkları görmek, mali analiz yöntemlerinin en temel faydaları arasındadır. Bu değişimleri incelemek için dikey ve yatay analiz yöntemlerinden yararlanabilirsiniz. Dikey analiz, bilanço ve gelir tablosundaki verilerin ait olduğu grup içindeki ağırlığını ölçer. Yüzde yöntemi olarak da bilinen bu teknikte iki yol izlenir:
- Hesap kalemleri, bağlı olduğu grubun toplamına oranlanır. Örneğin ticari alacakların, toplam dönen varlıklardaki ağırlığını ele alalım. Bu durumda alacaklar, en fazla 1 yıl içinde nakde dönüştürülecek varlıkların toplamına bölünür. Çıkan sonucun 100 ile çarpılmasıyla ticari alacakların payı bulunur.
- İkinci yöntemde hesap kalemleri, toplam değerlere kıyaslanır. Mesela stoklar ve ticari alacaklar gibi dönen varlık hesapları, tüm varlıkların toplamına bölünür ve ardından 100 ile çarpılır.
Yatay analizde ise farklı dönemlere ait verilerden hareket edilir. Bu yöntemde mali analiz tablolarındaki detayların bir önceki yıla kıyasla nasıl değiştiği incelenir. Böylece işletmenizin güçlü ve zayıf yönlerini tespit edebilir, geleceğe dönük planlamaları bu doğrultuda gerçekleştirebilirsiniz.
Riskleri Anlamak için Duyarlılık Analizi
Duyarlılık analizi, finansal değişkenlerdeki dalgalanmaların sonuçlarını gösterir. İşletmelerin veya yatırımcıların finansal kararlarını daha sağlam temellere dayandırır. Duyarlılık analizi, risk değerlendirmesi süreçlerinde kullanılarak belirsizlikleri anlama ve yönetme konusunda bilgi sağlar. Bu analizde ele alınan mali senaryolar ve modellerle işletmelerin her türden riske karşı hazırlıklı olması mümkün hâle gelir.
Mali Analizde Kullanılan Temel Göstergeler Nelerdir?
Mali analiz sürecinde kullanılan bazı temel göstergeler vardır. Bunların başında işletmenin net gelirini ve zararını ortaya koyan gelir tablosu yer alır. Mali analiz çeşitlerinde baz alınan diğer temel göstergeler aşağıdaki gibidir.
- Bilanço: Dönemsel faaliyetleri içeren bilanço, şirketin sermayesini etkin kullanma durumunu gösterir.
- Nakit akışı: Nakit akış tablosu, işletmenin mevcut borçlarını karşılama performansını belirlemeye yardımcı olur.
- Birikmiş kârlar: Bu tablo, şirketin kasasında kalan ve yatırımcılara dağıtılan kârları karşılaştırır.
- Satış tahminleri: Satış tahminleri, talep ve üretim dengesini kurmanızı sağlar.
KOBİ’ler için mali planlama yaparken de temel alınan bu göstergelerden bir diğeri nakit ödemelerdir. Nakit ödeme hesaplaması; malzeme, işçilik ve genel üretim gideri gibi maliyet kalemlerini karşılamak için kullanılan likit varlık tutarını ortaya çıkarır. Böylece işletmeler hem nakit gücünü hem ödeme düzenini kontrol altında tutabilir.
İşletmelerin finansal süreçlerini kolaylaştıran ticari kredi ürünleri için HangiKredi KOBİ’yi ziyaret edin!
Mali Analiz Nasıl Yapılır?
Mali analiz yapmak için bazı adımları izlemelisiniz. Bu adımların başında işletmeye ait finansal verileri toplamak yer alır. Finansal tablolardan verileri aldıktan sonra sıra, mali analiz tekniklerinden birini seçmeye gelir. Ölçüm amacınıza göre oran ve duyarlılık analizi gibi yöntemleri tercih edebilirsiniz. Ardından bu analizlerden elde ettiğiniz sonuçları incelemeli ve rapor hâline getirmelisiniz. Tüm bu işlemleri, farklı özellikleriyle ön plana çıkan mali analiz programı türleriyle de gerçekleştirebilirsiniz.
Mali Analiz Sürecinde Hangi Mali Tablolar Kullanılır?
Finansal tablolar ve mali analiz teknikleri arasında güçlü bir ilişki bulunur. Zira bu ölçüm yöntemlerinde temel alınan belli başlı tablolar vardır. Bunlar arasında gelir, bilanço, ve nakit akış tablosu yer alır. Gelir tablosu, işletmenin belirli bir dönemdeki tüm kazançları ve maliyetlerini içerir. Bilanço ise belirli bir tarihteki gelir ve giderleri gösterir. Nakit akış tablosu, bir faaliyet dönemindeki faaliyetlere harcanan varlıkları ortaya koyar.
Notlar:
*Nakde kolay çevrilebilen varlıklar
