Şirketler, büyüme süreçlerini iyileştirmek ve sürdürmek için Türkiye dışında kalan diğer şirketlerden ürün veya hizmet satın alabilir. Bu noktada gündeme yurt dışı fatura muhasebe kaydı ve vergilendirme konuları gelir. Fiziki ürünlerde vergilendirme çoğunlukla basit olur ve gümrükte KDV ödenmesi sonrası çözümlenebilir. Ancak bunun karmaşık hâle geldiği durumlar da söz konusu. Özellikle alınan hizmetin çeşidi ve alındığı ülke gibi birçok konu vergi oranlarını değiştirir. Bu yazıda yurt dışı faturaların vergilendirilmesi konusunu detaylandıracağız.
Günümüzde küreselleşmenin artışıyla birlikte yurt dışı ticari ilişkiler de ivme kazanmış durumda. Ülkeler arası ürün ve hizmet aktarımı, yurt dışı fatura muhasebe kaydı konularının yoğun olarak araştırılmasını sağlar. Neticede bu süreçler son derece hassastır ve doğru adım atmak önemlidir. Sağlıklı ve şeffaf bir ticaret süreci için ihracat işlemleri muhasebe kaydı gibi konuların detaylarını bilmeli ve yasal mevzuatlara uygun hareket etmelisiniz.
Yurt Dışı Faturaların Vergilendirilmesi Nasıl Yapılır?
Yurt dışına fatura kesmek ve bunu vergilendirmek gibi konular, birçok kişide kafa karışıklığı yaratır. Türkiye sınırlarından alınan hizmetler için Katma Değer Vergisi’nin (KDV) yanı sıra stopaj ödemeleri de söz konusu olur. Bunların mevzuata uygun bir şekilde gerçekleşmesi için hangi faturalar için nasıl muhasebe kaydı yapıldığının öğrenilmesi gerekir. Siz de bu konu hakkında bilgi sahibi olmak istiyorsanız aşağıdaki başlıkları inceleyebilirsiniz;
KDV Yönünden Hizmet Alımlarının Vergilendirilmesi
Yurt dışı satış ve alış gibi ticaret konularında KDV yönünden vergilendirme usulleri farklı gelişir. Facebook, Google, Amazon, Slack, Zendesk, Linkedin ve MailChimp gibi firmalardan alınan hizmetler için KDV beklenir. Ancak bu firmalar, Türkiye sınırlarında olmadığından hizmeti alan şirkete KDV’li fatura kesilmez. Bu noktada uygulamaların mevzuata uygun olması için hizmeti alan firmanın kendisinin KDV hesaplaması yapması ve yurt dışı fatura muhasebe kaydı oluşturması beklenir.
Fatura bedelinin %18’lik kısmı, hizmeti alan firma tarafından indirim konusu yapılır. Burada beyannamede, KDV ödenmiş gibi indirim konusu geçilir. Ayrıca aynı tutarda Katma Değer Vergisi’ni karşı firma almışçasına devlete beyan edilebilir. Bu noktada karşı firmanın Türkiye sınırlarında olmaması gibi bir durum olduğundan onun yerinde hizmeti alan şirketin devlete KDV ödemesi söz konusu olur. Sözü edilen durumda karşı taraf adına verilen KDV Beyannamesi’ne “KDV2 Beyannamesi” diyoruz. KDV 2 muhasebe kaydı ise böyle ortaya çıkmakta.
Stopaj Yönünden Hizmet Alımlarının Vergilendirilmesi
Yurt dışından alınan hizmetlerde stopaj vergisi konusu öne çıkar. Stopaj, yurt dışı fatura muhasebe kaydı noktasında kritik önem içerir. Bilhassa yurt dışı hizmet faturası muhasebe kaydı yapılırken stopajın doğru ve eksiksiz şekilde hesaplanmasının yanı sıra beyan edilmesi de önemli.
Bilgi: Facebook, Google, Amazon, Slack, Linkedin ve Foursquare gibi şirketlerden hizmet alındığında bu bir ticari kazanç olur. Yani stopaj yapılmaz.
Sözü geçen firmalardan alınan hizmetler; ihtira*, telif ve imtiyaz*, işletme, marka, ticaret unvanı ve benzeri gayri maddi hakları gibi konulardan herhangi biriyle ilişkiliyse bu konuda bir uzmandan destek almak faydalı olabilir. Ayrıca bunların devri, temliki* ve alan adı gibi konular da komplike olabilir.
*Benzeri olmayan, yeni bir şey türetme. (ihtira)
*Maden aramak, işletmek, fabrika kurmak vb. için devlet tarafından kişi ve kurumlara sunulan özel izin. (imtiyaz)
*Bir malın mülkiyetini tüm haklarıyla beraber alacaklıdan başkasına devretme işlemi. (temlik)
Not: Yurt dışı fatura muhasebe kaydı sırasında stopaj kısmına özen göstermeniz gerektiğini söylemiştik. Buraya bir not daha düşelim: Stopaj vergisinin olup olmadığının yanı sıra ne kadar değişeceği gibi konularda ödeme yaptığınız şirketin hangi ülkenin sınırları içinde yer aldığı belirleyici olur. Söz konusu ülke ile Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması olup olmadığına bakılması kritik değer taşır.
Yurt dışı Hizmetlerinin Vergilendirilmesinde Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Yurt dışı hizmetlerinin vergilenmesi noktasında dikkate değer birçok nokta var. Faturanın kesildiği ülke, Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları (ÇVÖA) ve hizmet türü gibi birçok unsuru dikkate almalı ve yurt dışı muafiyeti gibi konuları atlamamalısınız. Dikkat etmeniz gereken konuları aşağıda sıraladık;
- Satın alma uygulamasını kredi kartı ile yapmış olsanız dahi firmadan talep etmenizde fayda var.
- Faturayı şirketiniz için almaya gayret edin. Sizin adınıza düzenlenmiş faturalarda “gider” yazılması gibi son derece ciddi problemler yaşamamak için bu önemli.
- İşlemler esnasında uzman bir kişiyle iletişim hâlinde olmanızda fayda var. Böylece adımları daha sağlıklı şekilde atabilir ve istenmeyen sorunlardan uzak bir süreç geçirebilirsiniz.
- İhracat faturası muhasebe kaydı sırasında temin ettiğiniz faturanın söz konusu ayda kayda alınması da kritik. Faturalar, ay atlamasından sonra ulaştırılmamalı. Böyle bir durumda söz konusu ay için verilen beyannamenin düzeltilmesi şartı bulunur.
- Fatura bedelinin 5.000 TL’yi aşması durumunda BA formlarını da düzenlemeniz gerekir.
- Alınan hizmet özelinde ülkenizin dışında yapılan ödemenin muhasebeleştirilmesi konusu, çoğunlukla Merkez Bankası alış kurundan gerçekleştirilir.
Bunların yanı sıra hesaplanacak KDV’nin de muhakkak yurt dışına yapılan ödemeler üzerinden hesaplanması gerekir. Türkiye sınırları dışındaki ülkelerden alınan hizmet için firmanın tabi olduğu mevzuata yönelik Katma Değer Vergisi ödemesi yapılmış olabilir. Fatura üzerinde gösterilen verginin Türkiye’de indirim konusu yapılamayacağını hatırlatalım. Buradan hareketle, faturadaki toplam tutar üzerinden %20 oranında hesaplama yapılır. (KDV2)
Bilgi: Yurt dışı fatura muhasebe kaydı uygulamalarında MERSİS büyük kolaylık sunar. MERSİS üzerinden şirketinizi kayıt altına alabilir ve yurt dışı hizmetlerini istediğiniz düzende takip edebilirsiniz. Bu, aynı zamanda vergi yükümlülüklerini doğru ve eksiksiz yerine getirmeye de yardımcı olur.
Çifte Vergilemeyi Önleme Anlaşması (ÇVÖA) Nedir?
Çifte Vergilemeyi Önleme Anlaşması, uluslararası ticarette aynı gelirin farklı ülkeler tarafından aynı anda vergilendirilmesini önlemek amacıyla yapılan anlaşmalara denir. Bunlar yapıldığında ihracat KDV iadesi muhasebe kaydı gibi uygulamalar kolaylaşır. Yurt içi veya yurt dışı fark etmeksizin giderlerde şu kriterler dikkate alınır;
- Şirketin söz konusu hizmete ihtiyacı olup olmadığı,
- Hizmetin fiilen sağlanıp sağlanmadığı,
- Alınan hizmetin şirketin gelirini artırma ya da giderleri azaltma gibi etkilerinin olmaması.
İhracat muhasebe kaydında çifte vergilendirme çoğu zaman kaçınılmazdır çünkü her iki ülke de vergi uygulaması yapmak ister. Türkiye’nin 82 farklı ülkeyle Çifte Vergilemeyi Önleme Anlaşması imzaladığı bilinir. Bu anlaşmaların yapısı da büyük oranda birbiriyle benzer. Ancak yine de özel şartlar ve vergi oranları birbirinden farklıdır.
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarında Yer Alan Gelir Grupları Nelerdir?
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarında öne çıkan gelir grupları aşağıda verildi;
Serbest Meslek Faaliyetlerinden Elde Edilen Gelirler
| Faiz Gelirleri |
| Temettü Gelirleri |
| Gayrimenkul Varlıklardan Elde Edilen Gelirler |
| Emekli Maaşları |
| Ücret Gelirleri |
| Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Elde Ettikleri Gelirler |
| Uluslararası Taşımacılık Kazançları |
| Değer Artış Kazançları |
| Öğretmen ve Öğrencilerin Elde Ettikleri Gelirler |
| Gayri Maddi Hak Bedelleri (Royalty) |
| Diğer Gelirler |
Yurt Dışından Gelen Faturalar Stopaja Tabi midir?
Yurtdışına hizmet faturası kesmek, birçok kişinin aklına faturaların stopaja tabi olup olmadığı sorusunu getirir. Bu noktada özellikle proforma faturalar gündeme gelir. Bu faturaları, yurt dışı ticaret uygulamalarınızda referans belge olarak değerlendirebilirsiniz.
Şimdi sorunun cevabına gelelim: Yurt dışından gelen faturaların stopaja tabi olup olmadığı konusu, tamamen alınan hizmetin türüne ve sözü geçen ülkenin vergi anlaşmalarına bağlı. Bilhassa 601 muhasebe kodu kullanılarak gelir kaydı yapılması son derece değerli. Bu ödemelerin doğru şekilde muhasebeleştirilmesi de, şirketinizin yasal alandaki yükümlülüğünü ne derece yerine getirdiğini gösterir.
İki ülke arasında Çifte Vergilemeyi Önleme Anlaşması bulunmuyorsa bu durumda Türk Vergi Kanunları esas alınır ve hesaplama buna göre yapılır. Ayrıca stopaj meselesini 2 başlıkta değerlendirmek mümkün. Bunlardan biri olan ticarî kazançlar, stopaja tabi olmaz. Diğeri ise serbest meslek kazancı olur. Bu kazanç türü stopaja tabii olur. Ayrıca bu kazançlarda 183 gün kuralı bulunur.
Önemli! Çifte Vergilemeyi Önleme Anlaşması kapsamında ticaret faaliyetinde bulunan işletmelerin yurt dışı fatura vergi no beyan etmeleri gerekir. Böylece hem Türkiye’de hem de hizmet alınan ülkede bulunan vergi otoritelerinin takibi sağlanır. Ayrıca bu, çifte vergilendirme problemlerinin önüne geçme noktasında kritiktir.
Bilgi: Çifte Vergilemeyi Önleme Anlaşmaları, bir taraftan da yurt dışı hizmet faturası KDV istisnasını da içerir. Sözü geçen istisna, alınan hizmet alınan ülkenin mevzuatıyla belirlenir. Ayrıca bunu, alınan hizmetin türünün de değiştirdiğini hatırlatalım.
