Ters İbraz (Chargeback) İşlemi Nedir?

17 Nisan 2024

Kredi kartı ile alışveriş yaptıktan sonra yaşanan sorunlarda ya da dolandırıcılık gibi durumlarda ters ibraz işlemi gerçekleştirilir. Bu sayede kredi kartı sahiplerinin bilgisi dışındaki işlemlerde mağdur olması önlenir. Peki, ters ibraz ne demek? Bu işlemin süresi ve prosedürleri neler? Ters ibraz hakkında merak ettiğiniz soruların yanıtını yazının devamında bulabilirsiniz.

Ters İbraz Nedir?

Kredi kartı kullanıcılarının en çok merak ettiği konuların başında chargeback ne demek sorusu yer alır. Türkçesi ters ibraz olan chargeback, kredi kartı ile harcanan bakiyenin kart kullanıcısına iadesinin yapılmasıdır. Kredi kartı ile ödeme yapan kişilerin resmî olarak itirazı sonucunda chargeback işlemi yapılır.

Kredi kartı ürün ya da hizmet satın aldıktan sonra kurallar dahilinde işleme itiraz edip ücreti iade alma hakkınız vardır. İade işlemi ters ibraz olarak gerçekleştirildiği için paranızı geri alabilmek için işlemin kapsadığı durumlardan birinin meydana gelmesi gerekir. Örneğin kredi kartı ile satın alma işleminin sahte ya da bilginiz dışında olduğunu söyleyerek paranızı iade alabilirsiniz.

Kredi kartını ile yapılan işleme itiraz etmek için kullandığınız banka ile direkt olarak iletişime geçmelisiniz. Çünkü itirazlar işletmeye değil, kullanıcının kendisi tarafından bankaya yapılır. İşleme itiraz etme sebeplerini söyledikten sonra banka süreci başlatır ve işletmeyle iletişime geçer. Süreç sonunda satın alma işlemi onaylanır ya da ücret kartınıza iade edilir.

Kredi kartınız için ters ibraz yaptırmak istiyorsanız bankaya şu sebepleri sunabilirsiniz;

Bilginiz dahilinde olmayan kart işlemleri
Dolandırıcılık nedeniyle kredi kartına yansıyan ücretler
Aynı işlemin birden fazla yapılmış olması
Provizyon hataları
Satın aldığının ürün ya da hizmetin teslim edilmemesi
Kartınızın bir başkası tarafından yetkisiz kullanılması
Kartınızın kayıp ya da çalıntı durumunda kullanılması

İşletmelerin ters ibraz yani, ters işlem oranı belli bir limitin üzerinde ise bu durum bankalar tarafından olumsuz algılanır. VISA ve MasterCard kart sağlayıcıları sürekli ya da yüksek oranlarda ters işlem yapması gereken işletmelerin hesabını dondurmak gibi farklı yaptırımlar uygulayabilir. İşletme sahibiyseniz müşteriniz size şu durumlarda ters ibraz işlemi yapabilir;

Müşterinin satın alma işlemine ya da ürüne itiraz etmesi
Satın alınan ürünün zamanında ya da doğru teslim edilmemesi
Satın alma tutarı ile kredi kartı bakiyesine yansıtan tutarın farklı olması
Satın alma, teslimat, ödeme gibi farklı süreçlerde hata meydana gelmesi

İşletmenizin bankalar tarafından olumsuz algılanmasını önlemek için ters ibraz oranını azaltma amacıyla şunları yapabilirsiniz;

İnternetten ürün satışı yapıyorsanız hizmet, süreç ve ürünler hakkında detaylı bilgi verebilirsiniz.
Ödeme sayfalarında masraflar, kargo, vergiler gibi farklı tutarları detaylı olarak gösterebilirsiniz.
Gönderim süresi ve şekli hakkında müşterileri detaylı bilgilendirebilirsiniz.
Dolandırıcılıkları önlemek için Verified by Visa, MasterCard SecureCode gibi güvenlik araçlarını kullanabilirsiniz.
İnternet sitesinde iptal, iade politikalarını içeren bölümlere yer verebilirsiniz.

Ters İbraz Süresi Nedir?

Resmî olarak ters ibraz süresi en fazla 540 gün olabilir. Bu nedenle işlemin karta yansıdığı tarih itibari ile en geç 540 gün içerisinde başvuru yapılması gerekir. Fakat çoğu durumda 120 gün süresi sınırlaması uygulanır. Hizmet ya da ürün aldığınız zaman iptal/iade belgesinin düzenlendiği tarihten itibaren en geç 120 gün içerisinde ters ibraz başvurusu yapmalısınız. Diğer durumlarda chargeback başvurusunda işlemin karta yansıdığı tarih baz alır ve bu tarihten sonra en geç 120 gün içinde başvuru yapmazsanız işlem direkt reddedilir. Otel ve araba kiralama işlemine itiraz etmek istiyorsanız çıkış ya da teslim tarihini baz alabilirsiniz.

Ters İbraz (Chargeback) Kuralları Nelerdir?

Chargeback kuralları, doğru başvuru ve itiraz sürecine uygunluk olmak üzere iki aşamadan oluşur. Bu kurallar sözleşmelerle belirlenebileceği gibi uluslararası kurallar da kabul edilebilir. İşletme ve banka kendi kurallarını belirlemiş olsa dahi itiraz süresi olan 120 günü aşmadığınız ve doğru sebeplerle bankaya başvuru yaptığınız sürece kabul edilir. İtiraz süresi aşılırsa sebebiniz geçersiz ya da yanlış ise başvurunuz reddedilebilir.

İnternetten ürün, hizmet satın aldıktan sonra resmi iade talebinde bulunmak istiyorsanız şu kurallara uymalısınız;

Hiçbir sebep gerekmeksizin ürünü aldıktan sonra 14 gün içerisinde koşulsuz iade edebilirsiniz.
Ürünün ambalaj ve içeriğinin sizin elinize geçtikten sonra hasar almamış olması gerekir. Bu nedenle kargoda gerçekleşen hasar için tutanak tutturmalısınız.
İadenin kabul edilmesi için sizden kaynaklı oluşan kusur ve hasar varsa bunu karşılamalısınız.
Resmî olarak iade yapabilmek için fatura ve irsaliye gibi önemli belgeleri teslim etmelisiniz. E-Fatura ve e-İrsaliye e-posta olarak geldiyse çıktısını alabilirsiniz.

Ters ibraz (Chargeback) Prosedürü Nasıl İşler?

Ters ibraz bankaya kredi kartından işlem yapılan kullanıcı tarafından yapılır. Başvuru sırasında bilgi ve belge talep eden banka değerlendirme süreci sonunda işlemin iade hâline karar verir. Chargeback prosedürü şu şekilde işler;

Ödeme yapılan kartın bağlı olduğu bankaya istenilen belgelerle ters ibraz için başvuru yapılır.
Bankalar genellikle itiraz sebebini ve işlemin detaylarını içeren belge, bilgi talep eder.
Banka işletme ile iletişime geçerek ters ibraz işlemini bildirir, işletmenin de ters ibraza itiraz etme hakkı doğar.
İşletme ters ibraza itiraz ettiğinde bilgi, belge sunarak müşterinin sebebinin haksız olduğunu kanıtlamaya çalışır.
Bankanın değerlendirme süreci beklenir. İtiraz müşteri adına olumlu sonuçlanırsa ücret iadesi yapılır, işletme adına olumlu sonuçlanırsa satış onaylanır.
Müşteri bankadan olumsuz sonuç gelmesi halinde MasterCard ve VİSA kullanıcıları uluslararası hakem heyetine başvuru yapabilir.
İşletme, ters ibraz oranı toplam işlem hacminin VISA için %9’u, MasterCard için %1’inden fazla ise uyarı ile başlayıp internetten satışın yasaklanmasına kadar giden yaptırıma tabi tutulur.

Ters İbraz Nasıl Yapılır?

Ücret iadesi almak için ters ibraz işlemi sadece ilgili bankaya gerekli belgelerle başvuru sonucu yapılır. Ters ibraz nasıl yapılır sorusunun yanıtını aşağıda bulabilirsiniz;

Müşteri ters ibraz işlemine konu olan yetkisiz kullanım, dolandırıcılık gibi farklı sebepleri kanıtlayan belgeler bankaya sunulur. Banka kendisine iletilen belgeleri işyerine sunduktan sonra işleme dair dokümanları ister.
İşletmeler evrak teslimi yapmaz ya da süresini geçirirse müşterinin iade talebi haklı kabul edilir. Bu aşamada işletme, belirlenen süre içerisinde istenilen dokümanları bankaya sunduğunda işlem iki taraf için değerlendirilmeye alınır.
Bankanın işletme ve müşteri hakkını korumak için objektif bir şekilde yaptığı değerlendirme sonucu ücret iadesi ya da talebin reddine karar verilir. İtiraz talebi onaylandığında yasal süre içinde kredi kartına bakiye iade edilir.
İtiraz reddedildiğinde satıcının hesabına konulan bloke kaldırılır ve satış tamamlanır.
Ters ibraz işlemi alıcıların karar değiştirmesi ya da cayması ile ilgili bir hak değildir. Hatalı, bilgisiz, yanlış, yetersiz işlem yapılması hâlinde kredi kartı kullanıcısını korumayı hedefler. Bu nedenle ters ibraz işlemleri işletmelerin banka nezdindeki itibarını zedeler.
İtibarını korumak ve müşterilerin haksız taleplerinden korunmak isteyen işletmeler için ters ibraz iptal hakkı bulunur.
Ürün ve hizmetinizi müşteriye olması gibi teslim ettikten sonra yine de ters ibraz işlemi ile karşılaşabilirsiniz. Bu durumda bankanın sizden işlem için istediği dokümanları zamanında, eksiksiz gönderip itiraz talebinde bulunmanız önemlidir. Sizin itiraz etmediğiniz ters ibraz talepleri muhtemelen müşteri adına olumlu sonuçlanır.
Banka sizin belgelerinizi yetersiz bulup ters ibraz işlemini gerçekleştirdikten sonra ödeme kuruluşunun uluslararası hakem heyetine başvurma ya da dava açma hakkınızı kullanabilirsiniz.