Transit Ticaret Nedir? Nasıl Yapılır?

Transit ticaret bir ürünün farklı ülkeden satın alınması ve Türkiye gümrük sahasına sokulmadan başka ülkede satılması olarak tanımlanabilir. Bu tür ticarette ilgili ülkede gümrük bölgesinden geçen ürünler aynı ülkede işlenmeden ya da kullanılmadan başka yerlere gönderilir. Transit ticaret birçok kişi tarafından sıkça tercih edilir. Bunun nedenleri arasında öne çıkan transit ticarette vergi ödemesinin olmamasıdır. Ayrıca transit ticaret mevzuatı gereği ilgili işlemlerde sermayeye de ihtiyaç duyulmaz. Dolayısıyla bu yöntem diğer ticaret türlerine göre çok daha kolay bir şekilde işlem yapılmasını olanaklı hale getirir.

Bunların yanı sıra transit ticaret yapmak isteyen kişilerin çeşitli adımları uygulaması gerekir. Ticaret talepleri ise Transit Ticaret Beyannamesi ile düzenlenir. İşlemler de gümrükler tarafından yapılır. Her mal ilgili ticaretin konusu değildir. Dolayısıyla ilk olarak hangi tür ürünlerin ticaret yöntemi kapsamında olduğu öğrenilmelidir.

Transit Ticaret Nedir?

Transit ticaret, bir ülkenin gümrüğünden ilgili ürünlerin geçmesi fakat ürünlerin o ülkenin sınırları içerisinde işlenmemesi ya da kullanılmadan farklı bir ülkeye gönderilmesidir. Transit ticaret yolları farklılık gösterebilir. Türkiye transit ticaret yolları arasında Baltık Denizi’nden başlayıp Türkiye üzerinden Orta Doğu ve Afrika’ya kadar giden Kuzey-Güney Koridoru yer alır. Bunun yanı sıra Çin’den başlayıp yine Türkiye üzerinden Avrupa’ya kadar uzanan Doğu-Batı Koridoru da mevcuttur.

Sıklıkla tercih edilen bu tür bir ticaretin pek çok özelliği mevcuttur. Bu özellikler ise genel hatlarıyla şu şekilde sıralanabilir:

• Minimum üç ülke arasında gerçekleşmesi gerekir.
• Gümrük işlemlerinin çok daha basit bir şekilde yapılmasını sağlar.
• İlgili ürün transit geçiş yapılan ülkenin gümrük sahasına dahil değildir. Bu nedenle gümrük vergisi ödenmez.
• Geleneksel ithalat ve ihracat işlemlerinden farklılık gösterir. Ayrıca e-ticaret yönteminden de farklıdır.

Bu ve bunu gibi özelliklerin her biri, transit bir şekilde gerçekleştirilen ticaretin işleyişini yansıtması bakımından oldukça önemlidir.

Transit Ticaretin Çeşitleri Nelerdir?

Transit ticaret farklı türlere sahiptir. Ortak ve uluslararası transit rejimi olmak üzere iki başlık üzerinden değerlendirme yapılabilir. Transit ticaret örnekleri incelendiğinde karşılaşılan iki farklı tür çok daha detaylı bir şekilde şu şekilde sıralanabilir:

• Ortak Transit Rejimi: Avrupa Birliği ülkeleri arasında yapılan transit işlemleridir.
• Uluslararası Transit Rejimi: Avrupa Birliği ülkeleri dışında yapılan transit işlemleri olup farklı ülkelerin gümrük mevzuatları baz alınarak düzenlemeler yapılır.

Transit ticaret bunların yanı sıra nasıl yapıldığına göre de farklı türlere ayrılır. Bu türler şu şekildedir:

• Kara Transit Ticaret: Kara yolları kullanılarak yapılır. Farklı güzergahlar kullanılabilir. Örneğin Çin’e yapılan ticaretlerde Kazakistan, Türkmenistan ve Özbekistan üzerinden geçilir. Bu, transit kara ticaretine güzel bir örnek olabilir.
• Hava Transit Ticaret: Hava yolu kullanılarak gerçekleştirilir. Örneğin Dubai, bu tür ticaretin hava kargo merkezi olarak kullanılır.
• Deniz Transit Ticaret: Deniz yolu aracılığıyla gerçekleştirilir. Genellikle Panama Kanalı üzerinden yapılır. Bununla birlikte farklı güzergâh yolları da bulunur.
• Demir Yolu Transit Ticaret: Demir yolu kullanılır. Örneğin Yeni Demir İpek Yolu, demir yolu üzerinden yapılan ticarette sıklıkla tercih edilir.

Yüksek maliyetli durumlarda çok daha işe yarar bir çözüm sunan bu tür bir ticaret, belirtildiği üzere farklı yöntemler kullanılarak gerçekleştirilebilir.

Doğrudan Transit Ticaret

Transit ticaret şekilleri arasında yer alan doğrudan ticaret, bir malın bir ülkeden farklı bir ülkeye taşınması sırasında transit olduğu ülkedeki gümrük işlemlerine tabi olmadan hedef ülkeye gönderilmesidir.

Bunu çok daha basit bir örnekle anlatmak mümkün. Bir ürün A ülkesinden C ülkesine gidecek olsun. Arada da B ülkesinden geçmesi gereksin. Ürün B ülkesinden geçerken bu ülkenin gümrük işlemlerine tabi olmaz. Doğrudan C ülkesine ulaştırılır.

Maliyetin düşmesini sağlayan bu tür ticaret yöntemi, şirketlerin ticari kredi gibi ek finansmana ihtiyaç duymadan işlemlerini gerçekleştirmesine olanak tanır. Bu nedenle özellikle son zamanlarda sıklıkla tercih edilir.

Dolaylı Transit Ticaret

Transit ticaret şekillerinden bir diğeri dolaylı ticarettir. Bir malın hedef ülkeye gönderilmeden önce transit tacirin kendi ülkesine getirilmesi ve burada bir süre depolandıktan sonra hedef ülkeye ulaştırılmasını amaçlayan ticaret yöntemidir. Örneğin üçüncü ülkeden bir ürün satın almış olun. Bu ürünü ilk olarak kendi ülkenize getirip bir süre deponuzda tutar ve ardından ürünün başka bir ülkeye satışını gerçekleştirirseniz dolaylı transit ticaret yapmış olursunuz.

Transit Ticarette Serbest Bölge Kullanımı

Transit ticarette serbest bölge kullanımı yapılabilir. Basitleştirmek gerekirse serbest bölge, bir ülke sınırları içinde yer alan fakat gümrük mevzuatlarının kısmen uygulandığı ya da hiç uygulanmadığı özel bir alandır. Birçok işletme, özellikle uluslararası ticarette çeşitli avantajlar sunan serbest bölgeyi kullanır.

Transit şekilde yapılan ticarette serbest bölge farklı şekillerde kullanılabilir. Ürünler bir ülkeden diğer bir ülkeye ulaştırılırken transit güzergâh üzerinde yer alan serbest bölgeler tercih edilebilir. Burada ürünler geçici bir süreliğine depolanabilir. Bununla birlikte ürünlerin başka bir taşıma aracına yüklenmesi ve ardından hedef ülkeye gönderilmesi de mümkündür.

Transit Ticaretin İşleyişi Nasıl Gerçekleşir?

Transit ticaret işleyişi son derece basittir. Maliyet tasarrufu sağladığı için birçok işletme, bu tür ticaret şeklini tercih eder. Transit şekilde gerçekleştirilen ticaretin aşamaları genel olarak şu şekildedir:

• İlk olarak mal satın alınır.
• Bir sonraki aşamada malın transit olarak geçeceği ülkenin gümrük makamlarına transit ticaret beyannamesi sunulur. Malın özellikleri ile ilgili tüm detaylar beyannamede yer alır.
• Daha önceden belirlenen güzergâh kullanılarak malın taşınması sağlanır. Taşıma sırasında farklı yollar tercih edilebilir.
• Son olarak mal hedef ülkeye ulaştırılır.

Gümrük kontrollerinden geçen ve herhangi bir sorunla karşılaşmayan ürünler, hedef ülkeye ulaştırılmış olup transit şekilde gerçekleştirilen ticaretin tüm aşamaları tamamlanır.

Transit Ticaretin Avantajları Nelerdir?

Transit ticaret, işletmelere birçok avantajı bir arada sunar. Özellikle anonim şirket tarafından gerçekleştirilen bu tür ticaretin sağladığı avantajlar şu şekilde özetlenebilir:

• Mal, transit geçtiği ülkenin iç pazarına girmiyorsa gümrük vergisi ödenmez. Bu durum, maliyetlerin düşmesini olanaklı hale getirir. Ayrıca transit ticarette KDV de uygulanmaz.
• Hedef ülkeye son derece kısa sürede taşıma işlemleri gerçekleştirilir. Bu sayede zamandan tasarruf sağlanır.
• Gümrük işlemleri önemli ölçüde azalır. Bu durum, özellikle gümrükte yaşanabilecek sorunların da azalmasını sağlar.
• Ülkelerin lojistik altyapısı hakkında olumlu bir imaj oluşturduğundan ilgili ülkeler ticari faaliyetler açısından cazibe noktası haline gelir.

Bu ve bunun gibi avantajların her biri, transit şekilde gerçekleştirilen ticaretin birçok firma tarafından kullanılmasını sağlar. Yapılan ticaret işletmeler açısından faydalı olmakla birlikte bir yandan da ülkelerin ticari faaliyetlerde dikkat çekici bir konuma ulaşmasına olanak tanır.

Transit Ticaret Yapmanın Şartları Nelerdir?

Transit ticaret yapmak için belirli şartların yerine getirilmesi gerekir. Bu şartlar şu şekilde özetlenebilir:

• Malın cinsi, değeri, menşei başta olmak üzere pek çok özelliğin yer aldığı gümrük beyannamesi düzenlenmelidir. Transit ticaret gümrük beyannamesi olarak geçen bu belge, malın detaylı bir şekilde bilgisini verir.
• Gümrük muayenesi yapılmalıdır. Malın beyannamedeki bilgilerle uyuşup uyuşmadığı kontrol edilir.
• Gümrük İdaresi tarafından düzenlenen transit belgesi transit geçiş esnasında kullanıldığı için bu belgenin temin edilmiş olması gerekir.

Bu tür bir ticarette işlemler sırasında herhangi bir sorun yaşanmaması adına talep edilen belgelerin eksiksiz ve doğru bir şekilde temin edilmiş olması gerekir. Ayrıca gümrük işlemleri için gümrük danışmanlarından profesyonel destek talep edilebilir. Çünkü gümrük işlemleri karmaşık olabilir. İşlemler sırasında yapılan hatalar, firmanın özellikle mali açısından zarara uğramasına sebebiyet verebilir. Dolayısıyla ticari faaliyetlerde önemli olan e-irsaliye gibi belgelerde sorun yaşanmaması adına profesyonel destek almak tercih edilebilir.

Transit Ticaret Sürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Transit ticaret sürecinde her adıma dikkat edilmesi gerekir. Birbiriyle ilintili adımlar sırasında hata yapılması, sürecin uzamasına neden olabilir. Bu nedenle transit şekilde yapılan ticaret sürecinde dikkat edilmesi gerekenler şu şekilde özetlenebilir:

• Transit ticaret şartlarını yerine getiriyor olmalısınız.
• Sizden istenilen belgeleri eksiksiz bir şekilde temin etmelisiniz.
• Gümrük beyannamesini doğru bir şekilde düzenlemelisiniz.
• Taşıma şartlarına uygun hareket etmelisiniz.
• Profesyonel hizmet sunan nakliye şirketi seçmelisiniz.
• Transit malı depolayacaksanız uygun bir depolama alanı seçtiğinizden emin olmalısınız.

Transit ticaret sürecini sorunsuz şekilde yönetmek için uzman desteği alabilirsiniz. Süreçle ilgili detaylı bilgilere ve rehber içeriklere HangiKredi üzerinden ulaşarak, işlemlerinizi daha hızlı daha kolay tamamlayabilirsiniz. Ticari işlemlerinizde karşılaşabileceğiniz zorlukları aşmak için doğru bilgilere ulaşmak ise sizin için önemli bir avantaj sağlayabilir.