Açık bankacılık, finans ve bankacılık sisteminde yaşanan köklü dijital dönüşümle birlikte geliştirilen yeni nesil hizmet olarak tanımlanır. Bireysel ve ticari banka müşterilerinin, bankacılık işlemlerini kolaylaştıran bir çözüm olarak sunulan açık bankacılık, temel olarak farklı bankalardaki hesapların tek bir ekran üzerinden yönetilebilmesini sağlar.
Açık bankacılık çözümleri, banka hesaplarının yönetiminin yanı sıra kişilerin ya da kurumların bankacılık sektöründeki verileri ile ödeme, tahsilat işlemleri, POS yönetimi, borçlanma araçları gibi ürünler geliştirilmesi için gereken teknolojiyi sunar. Finansal ve bankacılık işlerinde başlı başına bir teknoloji olan açık bankacılık çözümleri, özellikle iş hayatında CRM yazılımlarıyla yüksek entegrasyon kabiliyetine sahip. KOBİ’ler başta olmak üzere tüm işletmelerin finans, muhasebe, pazarlama vb. fonksiyonlarında ilgili departmanların emek ve zaman tasarrufu ile verimliliğin artırılmasına yardımcı olur.
Açık Bankacılık Nedir? Nasıl Çalışır?
“Açık bankacılık ne demek?” sorusuna verilebilecek yanıtlardan biri de API Bankacılığı olabilir. Küresel literatürde Open Banking olarak ifade edilen açık bankacılık, kullanılan teknoloji nedeniyle “API Bankacılığı” olarak da bilinir. Açık Bankacılık çözümlerinin çalışmasında API (Application Programming Interface) önemli bir role sahip. Bilgisayar ve yazılım alanında kullanılan bir kavram olan API, iki yazılım veya sistem arasındaki iletişimi sağlar. Açık bankacılık uygulamalarında API’ler, kullanıcıların bir bankadaki hesap bilgilerinin güvenli ve etkin bir şekilde başka bir platform üzerinde sunulabilmesine imkân tanır. Uluslararası şifreleme standartları ile çalışan API’ler verileri bir noktadan alarak diğer bir noktada sadece kullanıcının görebileceği şekilde düzenler.
Sayıları her geçen gün artan açık bankacılık örnekleri, banka ile müşterileri arasındaki bilgilerin üçüncü parti uygulamalar tarafından kullanılabilmesine olanak tanır. Buradaki üçüncü parti kavramı finansal teknolojiler (fintech) geliştiren şirketler, platformlar veya bankalar olabilir. Açık bankacılık çözümleri sayesinde bir bankadaki hesap bilgileri ve kişisel veriler, bir başka banka ya da fintech platformu üzerinde kullanılabilir formlara dönüşür. Bankacılık sektöründeki kişisel bilgilerin API’ler üzerinden paylaşılması için mutlaka hesap sahiplerinin onayı ve izni gerekir. Yetki verilen bir platform, bu izin sayesinde bankalardaki kişisel verilere güvenli bir şekilde ulaşır ve aldığı bilgileri kendi ekranları üzerinden sunar.
Türkiye’de yasal mevzuatlar, bankacılık sektöründeki tüm bankaların müşterilerin bilgilerini API’ler üzerinden açık bankacılık hizmeti sunmaya yetkili platformlarla paylaşmasını zorunlu tutar. Bir başka ifade ile müşterinin talep etmesi durumunda bankalar, müşterisine ait kişisel ve hesap bilgilerini, yine müşterinin belirttiği uygulamalar ile paylaşmak zorunda.
Açık Bankacılık Güvenli mi?
1990’lı yılların başında İngiltere’de ortaya atılan açık bankacılık fikrinin Avrupa’da ilk uygulamaları, 2000’li yıllarda görülür. 2007 yılında ise Avrupa Birliği’nin hazırladığı Payment Service Directive (PSD) ile yasal çerçevesi hazırlanan açık bankacılık, 2020’nin başında Türkiye’deki yasal mevzuatlarda yerini alır.
2020 yılında Resmi Gazete’de yayımlanan Bankaların Bilgi Sistemleri ve Elektronik Bankacılık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik ve sonrasında yapılan yasal düzenlemeler açık bankacılık süreçlerinde tüm kanunu çerçeveyi çizer. Türkiye’deki bankacılık ve finansal teknolojiler alanında yapılan mevzuat düzenlemeleri açık bankacılık ekosisteminin gelişmesine öncülük eder. Merkez Bankası, Bankalar Birliği ve benzeri kurumların izni ve gözetiminde yetkilendirilen platformlar, açık bankacılık hizmetlerini sunabilir. Yasalarla esaslarının belirlendiği açık bankacılık uygulamaları bu düzenlemeler sayesinde oldukça güvenli işlemler olarak tanımlanır.
KOBİ’ler için Açık Bankacılık Neden Önemli?
Ülkemizde ilk olarak ticari banka hesapları üzerinden yani işletmeler için kullanıma sunulan açık bankacılık teknolojilerinin ilk kullanıcıları arasında KOBİ’ler bulunur. Geliştirilen teknolojiler, işletmelerin banka hesaplarının tek bir yazılım üzerinden kontrol edilebilmesini sağlar. Ayrıca açık bankacılık mimarisi üzerine geliştirilen yeni nesil çözümler, KOBİ’lerin finansal ve yönetimsel süreçlerini destekleyen yeni araçları da beraberinde getirir. API’ler üzerinden sunulan banka verilerini tek bir platform üzerinden toplayan çözümler ERP yazılımları ile entegrasyonu sayesinde dijital dönüşüme katkı sağlar. E-Fatura ve E-Arşiv fatura gibi Türkiye’de vergi süreçlerinin dijitalleşmesinin de katkısıyla açık bankacılık örnekleri birçok süreçte kolay, hızlı ve güvenli işlem yapılabilmesine imkan tanır.
KOBİ’ler, kendilerine kesilen faturaları E-Arşiv ya da e-Fatura üzerinden kendi sistemlerine dahil ederken açık bankacılık çözümleri bu faturaların ödenmesini tamamen otomatize eder. Banka hesaplarından yapılan ödemeler yine açık bankacılık uygulamaları ve ERP yazılımları iş birliği ile muhasebeleştirilebilir. Fatura kesilmesi, banka hesabından ödeme ve muhasebeleştirilme süreci tamamen dijital ortamda ve kendiliğinden gerçekleştirilir. Açık bankacılık destekli bu dönüşüm, işletmelerin finans, muhasebe departmanlarında zaman ve emek tasarrufunu sağlarken işlem hatası vb. insan kaynaklı hataların da ortadan kaldırılmasına olanak tanır.
Emek ve zaman tasarrufuna ek olarak açık bankacılık çözümleri, ödemeler, tahsilatlar, para transferleri, alınan veya kesilen faturalar gibi işletmelerin en karmaşık süreçlerinin etkin yönetimine destek olur. Tek platform ile birçok banka ve hesabın yönetimi ile sağlanan verilerin analizi, arşivlenmesi ve raporlanması kolaylaşır.
Birden çok şube, bayi veya alt bayisi ile ödeme ve tahsilat altyapısına sahip olan işletmeler, açık bankacılık hizmeti sayesinde finansal süreçlerini rahatlıkla yönetebilir. Banka fark etmeksizin POS hareketlerinin tek ekrana indirgenmesiyle, işletmelerin POS üzerinden satış gelirleri, nakit akışı planlamaları sağlıklı bir şekilde yürütülebilir.
Açık Bankacılık Çözümleri ile Hangi İşlemler Yapılabilir?
Açık bankacılık çözümleri, farklı bankalardaki ticari banka hesap hareketlerini tek platform üzerinden görüntüleyebilme veya hesaplar arasında işlem yapabilme kolaylığı sunar. Bu sayede para transferleri, hesap hareketlerinin izlenebilmesi, bakiye kontrolleri gibi işlemler için her bankanın ayrı ayrı mobil uygulama, internet bankacılığına giriş çıkış yapma zahmetinden kurtulabilirsiniz. Ayrıca işletmenizin nakit akışının kontrolü ve finansal kararlarınızda destek niteliğinde etkin raporlar, analizler oluşturabilir finansal performansınızı kolayca değerlendirebilirsiniz.
Açık bankacılık teknolojisi farklı bankalar arasındaki hesapları tek bir ortak ekrandan kontrol edebilmekten çok daha ötesinde bir yeniliği temsil eder. Sistemin ardındaki API teknolojisi ile bankacılık ve finansal bilgilerin farklı platformlar ile paylaşılabilmesi birçok yeniliğin temelini oluşturur. E-ticaretten, bankacılığa, borçlanma yöntemlerinden ödeme teknolojilerine, giyilebilir teknolojilerden yapay zeka çözümlerine kadar çok geniş bir alanda uygulamaları mevcut. Kısacası açık bankacılık örnekleri, bankaların değil müşterilerin ve teknolojinin odak noktasında olduğu yeni bir bankacılık deneyimi anlamına gelir.
Şimdilik, ödeme kolaylıkları ve finansman yöntemlerinin çeşitliliğini sağlayan açık bankacılık hizmet modeli, finansal süreçlerin diğer alanlarla entegrasyonuna imkan tanır. Ticari ve finansal hayatı kolaylaştıran birçok yeniliğin önünü açan açık bankacılık uygulamaları, bu açıdan geleceği şekillendiren bir teknoloji.
Açık Bankacılığın Geleceği
Halihazırda açık bankacılık çözümleri, birçok sektörde online ve fiziksel hizmetlerin bankacılık ekosistemi ile entegrasyonuna öncülük eder. Banka hesaplarının ve bankacılık ürünlerinin farklı platformlar üzerinden etkin bir şekilde kullanılması, CRM benzeri çözümlerler, verilerin paylaşılması süreçlerinde gereken altyapı açık bankacılık ile gerçekleştirilir.
Bankacılık hizmetlerinin yaygınlaşması, online ödeme yöntemlerinin çeşitlenmesi, e-ticaret platformlarında, mağazalarda ve perakende noktalarında yeni ödeme deneyimlerinin geliştirilmesinde açık bankacılık kilit bir role sahiptir. Günümüzde ve yakın gelecekte altyapısını oluşturan API’lerin farklı şekillerde yorumlanması ile finansal konularda yeni dijital çözümlerin hayatınıza dahil olması muhtemel. Yapay zeka, sanal gerçeklik, blokzincir gibi yeni nesil teknolojilerin desteğiyle açık bankacılık örneklerinin artması ve benzer çözümler, finansal hayata farklı deneyimler kazandırması olasıdır.
