İşletmelerin finansal sağlığını belirleyen pek çok etken bulunur. Mali istikrarı etkileyen unsurlar arasındaki bilanço, varlıkları ve bunları sağlamak için kullanılan kaynakları gösteren çizelgedir. Tıpkı bir ayna gibi şirketin iyileştirilmesi gereken yönlerini ve güçlü özelliklerini birebir yansıtır. Böylece KOBİ’ler, finansal gücünü artırmak için hangi adımları atması gerektiğini tespit edebilir. Belirli bir dönemde gerçekleşen faaliyetlerin özetini sunan bu finansal tabloya ilişkin daha detaylı bilgi için yazıyı okumaya devam edebilirsiniz.
KOBİ’ler için Finansal Yansıma Bilanço Nedir?
Dönem sonundaki veya herhangi bir gündeki varlıklarla bunları sağlamak için kullanılan öz ve yabancı kaynakları gösteren çizelgeye bilanço denir. Başka bir tanımla bilanço, işletmenin belirli bir tarihte sahip olduğu; varlıkları, borçları ve kaynaklarını içeren finansal tablodur. Sıklıkla mali dönemin sonunda hazırlanır ve işletmenin mali performansını değerlendirmek için kullanılır. Aynı zamanda KOBİ’lerin dönem sonu kâr ya da zarar durumlarının muhasebe standartlarına ve yasal prosedürlere uygun olarak raporlanmasını sağlar.
Şirketler için Bilanço Tutmanın Avantajları Nelerdir?
Şirket bilançoları, mevcut durumu somut veriler üzerinden incelemeye ve mali sürdürülebilirliği sağlamaya yardımcı olur. Alınacak yeni kararlara ve uygulanması planlanan stratejilere de rehberlik eder. Bu finansal tabloyu hazırlamanın işletmelere sağladığı avantajlar şunlardır:
- Mali sağlığın izlenmesi: İşletme sahipleri ve yöneticileri; varlıkların, borçların, öz kaynaklarının ne durumda olduğunu bu çizelgeden takip edebilir. Bu işlem, KOBİ’lerin mali sağlığını değerlendirmesini ve gerektiğinde düzeltici önlemler almasını sağlar.
- Finansman bulma kolaylığı: Yatırımcılar ve kredi verenler, işletmelerin finansal durumunu değerlendirmek için bilançoyu inceler. İyi bir mali tablo, işletmeyi finansman bulma sürecinde avantajlı hâle getirir. Örneğin şirketin ticari kredi kartlarına ya da kredilere daha kolay erişmesini destekler.
- Şeffaflık sağlanması: İşletme bilançosu; hissedarlar, tedarikçiler, müşteriler ve çalışanlardan oluşan paydaşlara mevcut finansal durum hakkında şeffaf bilgi sağlar. Bu sayede şirket sahipleri ve yöneticileri, paydaşların güvenini kazanabilir.
Ayrıca bu finansal tablo, işletmelerin riskleri belirlemesini de sağlar. Örneğin işletmenin aşırı borçlanması veya likidite sorunları, yapılan bilanço analiziyle önceden belirlenebilir. Böylece ilerleyen dönemlerde büyük sorunlarla karşılaşmamak için hızlı ve etkin önlemler alınabilir.
Amaçları Farklı Olan Bilanço Türleri Nelerdir?
Hazırlanma şekline, içeriğine ve amaçlarına göre birbirinden ayrılan 8 ayrı bilanço türü bulunur. Aşağıda bu mali çizelgenin çeşitlerini görebilirsiniz.
| Bilanço Türü | Açıklaması |
| Hesap tipi | “T” tipi finansal tablolar arasındadır. Aktif varlıklar sola; pasifler ise sağ kısma kaydedilir. |
| Rapor tipi | Aktif ve pasif varlıklar, alt alta listelenir. Dönemsel karşılaştırmalar için idealdir. |
| Karşılaştırmalı | Farklı dönemlere ait karşılaştırmalar sonucunda oluşturulur. |
| Analitik | Aktif ve pasif hesaplar, gruplama yöntemiyle bir araya getirilir. Ardından bu varlıklar, birlikte analiz edilerek raporlanır. |
| Konsolide | Bir gruba bağlı olarak faaliyet gösteren işletmelerin finansal durumlarını dönemsel ve toplu şekilde göstermek için kullanılır. |
| İşletme | Yalnızca 1 işletmenin belirli bir dönemdeki mali durumunu ölçmeyi sağlar. |
| Ticari | Türk Ticaret Kanunu’na ve muhasebe mevzuatına uygun düzenlenir. Gelir, gider, varlık, borç ve benzeri finansal durumları içerir. |
| Mali | Vergi bilançosu adıyla da bilinir. Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tutulur. Vergiye konu ticari kazancın saptanabilmesi için hazırlanır. |
Proforma bilanço ise gelecek dönemdeki kaynak ihtiyacı veya fazlasını bugünden belirlemeye yardımcı olur. Kendi inisiyatifiyle bu çizelgeyi tutan işletmeler, daha sağlıklı ve sürdürülebilir finansal kararlar alabilir. Yani bu mali tablonun klasik bilançodan farkı, geleceğe dönük ve isteğe bağlı olarak hazırlanmasıdır.
Bilanço Tabloları Nasıl Hazırlanır?
Bilanço hazırlama süreci, açılış yevmiye kaydıyla başlar. Fakat muhasebe yevmiye kaydından önce varlıklar, borçlar ve öz kaynaklardan oluşan ana kalemler tespit edilir. Böylece finansal tablo kalemleri, açılış işlemlerinde doğru hesap sınıflarına yerleştirilir. Bu işlem için izlenecek adımlar ise şöyledir:
- Tarih aralığını belirleyin.
- Varlıkları analiz edin.
- Borçları tespit edin.
- Öz kaynakları listeleyin.
- Toplam varlıkları, borçlar ve öz sermaye ile karşılaştırın.
- Aktif kısma alacakları ve varlıkları yazın.
- Pasif bölüme sermaye, geçmiş yıl kâr/zararları, yasal yedek sermayeleri ve borçları kaydedin.
- Tablonun alt kısmına kalemlere ve hesaplara ilişkin açıklamalar içeren dipnotlar ekleyin.
Temelde bu aşamalarla ilerleyen bilanço tutma işleminde bazı detayları göz önünde bulundurmalısınız. Örneğin bilanço hesaplarının aktif ve pasif toplamlarına dikkat edebilirsiniz. Aktif ve pasif taraf, birbirine eşit olmalıdır. Bu tutarlar arasındaki fark, finansal tabloda bir hesap hatası olduğunu gösterir.
Hazırlanan Bilanço Raporlarında Hangi Kalemler Olmalıdır?
Ana bilanço kalemleri; varlıklar, borçlar ve öz kaynaklardır. Varlıklar; nakit, alacaklar ve sabit değerleri içerir. Borçlar ise kısa ve uzun vadeli yükümlülüklerden oluşur. Kısa vadeli borçlar 1 yıldan az; uzun süreliler ise daha fazla ödeme süresine sahiptir. Bu kapsamda tedarikçilere, çalışanlara ve finansal kuruluşlara olan borçlar yer alır. Öz kaynaklar, hissedarların sermaye kapsamında şirkete getirdiği varlıklarla işletmenin dağıtılmayan kârları toplamından oluşur. Bir diğer tanımla, firmanın kaynaklarından borçlarının çıkarılmasıyla hesaplanan net varlıklarıdır.
Şirketler Bilanço Tablolarını Ne Zaman Açıklamalı?
Şirketlerin bilanço tarihleri, genellikle mali dönem sonlarına denk gelir. Örneğin çoğu şirket, 31 Aralık günü finansal tablolarını kamuoyuna ve ilgili kuruluşlara açar. Ayrıca bilanço tarihleri arasında çeyrek dönem sonları da yer alır. İlk mali çeyrek; ocak, şubat ve mart aylarını kapsar. KOBİ’ler, bu 3 aylık zaman diliminin ardından varlık, borç ve öz kaynak bilgilerini açıklayabilir.
Açıklanan Bilanço Tabloları Nasıl Yorumlanır?
Bilanço açıklayan şirketlerin finansal durumunu yorumlarken bazı noktalara dikkat etmelisiniz. Bunlardan ilki, dönemsel karşılaştırma yapmak olabilir. Aşağıdaki bilanço örneğinden bu kıyaslamanın nasıl gerçekleştirildiğini görebilirsiniz.
| 2021 Bilançosu | |||
|---|---|---|---|
| Aktif | Pasif | ||
| Dönen Varlıklar | 100.000 TL | Kısa Vadeli Borçlar | 50.000 TL |
| Uzun Vadeli Borçlar | 100.000 TL | ||
| Duran Varlıklar | 200.000 TL | Öz Kaynaklar | 150.000 TL |
| Toplam | 300.000 TL | Toplam | 300.000 TL |
Bu işletmeye ait 2022 bilançosu ise şöyledir:
</tr
| 2022 Bilançosu | |||
|---|---|---|---|
| Aktif | Pasif | ||
| Dönen Varlıklar | 150.000 TL | Kısa Vadeli Borçlar | 100.000 TL |
| Uzun Vadeli Borçlar | 150.000 TL | ||
| Duran Varlıklar | 300.000 TL | Öz Kaynaklar | 200.000 TL |
| Toplam | 450.000 TL | Toplam | 450.000 TL |
Dönen varlıkların 100.000 TL’den 150.000 TL’ye yükselmesi, işletmenin nakit gücünün arttığını gösterir. Yükümlülükler artarken öz kaynakların da yükselmesi ise duran varlıkların borçlanma yoluyla alındığına işaret edebilir. Bu hesap kalemlerini, dönemler itibarıyla ve birbiriyle karşılaştırarak bilanço okuması yapabilirsiniz.
HangiKredi KOBİ üzerinden KOBİ’ler için kredi veren bankaları karşılaştırabilir ve size uygun tekliflere başvurabilirsiniz.
