KOBİ Nedir?

Ticari faaliyet gösterenler, iş hacimlerine göre farklı sınıflara ayrılır. Firmaları sınıflandıran kriterlerden biri olan KOBİ; mikro, küçük ve orta büyüklükteki işletmeleri kapsar. Belirli bir limitin altında net satış hasılatı elde edenleri ve sınırlı sayıda çalışanı olan firmaları içerir. İstihdama ve inovasyona katkı sağlayan bu işletmelere yönelik bazı destek programları bulunur. Yazının devamında önce KOBİ tanımından ve kapsamından, ardından bu işletmelere yönelik destek paketlerinden bahsettik.

KOBİ Nedir?

KOBİ (Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler), 7297 sayılı yönetmeliğin şartlarına uyan firmaların dâhil olduğu sınıflandırmadır. Bu kapsamda net satış hasılatı 500 milyon TL’nin altında ve çalışan sayısı en fazla 250 olan işletmeler bulunur. KOBİ’ler, istihdama ve gelişmeye katkı sağladığı için ekonominin temel yapı taşları arasında yer alır. Bu nedenle hem kamu kurumları hem özel kuruluşlar tarafından çeşitli programlarla desteklenir.

Kimler KOBİ Olarak Tanımlanır?

İşletmeler, KOBİ kapsamında yer almak için bazı koşulları yerine getirmelidir. KOBİ tanımında yalnızca mikro, küçük ve orta ölçekli firmalar yer alır. Aşağıda bu işletme türlerine özel yıllık net satış hasılatı ve çalışan sayısı sınırlarını görebilirsiniz.

İşletme Türü	Net Satış Hasılatı	Çalışan Sayısı
Mikro ölçekli işletme	10’dan az çalışan	10 milyon TL
Küçük ölçekli işletme	50’den az çalışan	100 milyon TL
Orta ölçekli işletme	250’den az çalışan	500 milyon TL

KOBİ açılımında yalnızca küçük ve orta ölçekli işletmeler bulunur. Fakat bu tanıma daha sonra mikro büyüklükteki firmalar da dâhil edilmiştir. Öte yandan, KOBİ kriterlerine uyan bazı işletme türleri de vardır.

KOBİ İşletme Türleri Nelerdir?

Mikro, küçük ve orta ölçekli işletmeler, kendi arasında bazı türlere ayrılır. 3143 sayılı yönetmelik, bu işletmelerin sınıflandırılmasında temel alınır. İlgili yönetmeliğe göre KOBİ kapsamında bağımsız, ortak ve bağlı firmalar vardır. Sayılan işletme çeşitleri, sermaye ve ortaklık yapısına göre birbirinden farklılaşır. Ticari krediler ve kredi kartlarından yararlanmak isteyen KOBİ’ler, bu firma türlerinden biri olarak faaliyet göstermelidir.

Bağımsız İşletmeler

3143 sayılı yönetmeliğin 8. maddesinde bağımsız işletmelerin tanımı ve özellikleri yer alır. Bu yasal metne göre bağımsız işletmeler, başka bir firmanın en fazla %25’ine sahip olabilir. Aynı maddede şu şartlar da bulunur:

• Herhangi bir tüzel kişinin, kamu kurum ve kuruluşunun ya da birkaç bağlı firmanın tek başına veya ortaklaşa olarak işletmenizin %25’i veya daha fazla payına sahip olmaması
  • Konsolide edilmiş hesapların düzenlenmemesi ve bu hesapların başka bir işletmenin bünyesinde yer almaması

Konsolide hesap, bir işletmenin bağlı veya iştirak durumundaki diğer şirketlerin finansal bilgilerini kendi verileriyle birleştirmesidir. Bu bilanço işlemi, işletmenin bağımsız olma durumunu engeller. Özetle, bağımsız işletme sayılmak için 3 ayrı şartın yerine getirilmesi yeterlidir.

Ortak İşletme

Ortak işletme, kurumsal KOBİ kriterlerine uyan bir diğer firma türüdür. Bu kapsamda tek başına ya da bağlı şirketleriyle beraber başka işletmelerin oy haklarının veya sermayesinin minimum %25; maksimum %50’sine sahip olanlar yer alır. Ayrıca işletmenizin oy haklarının veya sermayesinin asgari %25; azami %50’si başka bir firmanın elinde olmamalıdır. Birinci şarta getirilen istisnalar ise şöyledir:

• Üniversiteler, üniversitelerin kurduğu vakıflar ve kâr amacı olmayan yatırım merkezleri
• Bölgesel kalkınma fonları ve kurumsal yatırımcılar
• Yıllık bütçesi 25 milyon TL’den; nüfusu 5 binden az olan belediyeler ve köyler

Bu ticari ortaklıklar, %25’lik sermaye ve oy hakkı sınırını aşsa da bağımsız işletme kabul edilir. Ayrıca kamu yatırım şirketleri, girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ve 8 milyon TL’yi aşmamak kaydıyla kendi fonlarını borsaya kote şirketlere yatıranlar da sınır gözetilmeksizin bağımsız işletme sayılır.

Bağlı İşletmeler

Bağlı işletmeler, başka firmaların hem sermaye hem de oy hakkının çoğunluğunu elinde bulundurur. Ayrıca yönetim ve denetim kurulu üyelerinin atanması, üyelerin azledilmesi ve kontrol edilmesi gibi yetkilere de sahiptir. Bağlı firmalar, bir şirketin ortağı veya hissedarı olarak faaliyet gösterir. Firmanın karar alma süreçlerine aktif katılımı ve etkisi ile diğer KOBİ işletme türlerinden ayrılır.

İşletmeler Nasıl KOBİ Olur?

KOBİ olma şartlarını yerine getirenler, bazı belgelerle yetkili kurumlara başvurmalıdır. KOSGEB (Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Başkanlığı), bu kurumların başında gelir. Desteklerinden yararlanmak isteyen firmalardan bazı belgeler talep eder. Aşağıda KOSGEB veri tabanına kaydolmak için gerekenleri görebilirsiniz.

• KOBİ beyannamesi
• KOBİ bilgi dokümanı
• Oda faaliyet belgesi
• Ticaret ya da esnaf sicil gazetesi
• İşletmeye ait imza sirküleri

KOSGEB KOBİ belgesi almak için sayılan dokümanların asıllarını ve fotokopilerini yanınızda bulundurmalısınız. Bu işlemi, KOSGEB il ve ilçe müdürlüklerinden ya da kurumun e-Hizmetler sayfasından yapabilirsiniz.

KOBİ’lerin Ortak Özellikleri Nelerdir?

KOBİ’ler, büyük şirketlerle karşılaştırıldığında daha küçük ölçekte faaliyet gösteren işletmelerdir. Çalışan sayısı, cirosu ve sermayesi açısından görece sınırlıdır. Bu işletmelerin diğer özellikleri aşağıdaki gibidir.

• Esnek ve hızlı karar alma süreçleri sayesinde değişime daha kolay adapte olur.
• Bölgesel kalkınma ve istihdam artışı gibi yerel ekonomi konularına katkı sağlar.
• İnovatif yapılarıyla yeni fikirlerin geliştirilmesini ve uygulanmasını teşvik eder.
• Ekonomik büyümeye ve işsizlik oranlarının düşmesine destek verir.

KOBİ’ler, iş birliği yaparak ve ortak ağlar oluşturarak daha büyük projelere imza atabilir. Kaynak ve uzmanlık paylaşımı, küçük ölçekli işletmelerin birlikte ilerlemesine yardımcı olur. Ayrıca bu işletmelerin ülke ekonomisine sağladığı istihdam ve büyüme gibi faydaları da artırır.

İnovasyon, İstihdam ve Sürdürülebilirlik: KOBİ’lerin Ekonomiye Katkıları Nelerdir?

KOBİ’lerin avantajları ve yararları arasında ilk sırada inovasyon yer alır. Yenilikçi yaklaşımıyla ön plana çıkan bu işletmeler, sektörel gelişime ve çeşitliliğe katkı sağlar. KOBİ’ler, sürdürülebilirlik ilkesiyle hem uzun vadeli başarıya ulaşır hem de ekonomik istikrarı artırır. Aynı zamanda yatırım ve iş fırsatı yaratma gibi faydalar da sunar. Bu işletmeler, istihdam yaratma konusunda kritik bir role sahiptir. Uzmanlığı, tecrübesi ve sermayesi olanlar, iş fikrini hayata geçirerek istihdamı destekler.

KOBİ’lerin Büyüme Süreci ve Desteklenmesi: KOSGEB’in Sunduğu Destekler Nelerdir?

KOBİ şartlarını taşıyanlar, kamu kurumlarının ve özel kuruluşların destek paketlerinden yararlanabilir. Bu kurumlar arasındaki KOSGEB’in KOBİ kayıtlarında yer alan işletmelere sunduğu destekler şunlardır:

• Girişimcilik destekleri
• AR-GE, teknolojik üretim ve yerlileştirme destekleri
• İşletme geliştirme, büyüme ve uluslararasılaşma destekleri
• KOBİ finansman destekleri
• İŞGEM/TEKMER destekleri
• Rehberlik ve danışmanlık hizmetleri
• Mikro ve küçük işletmelere hızlı destek programı

KOSGEB kapsamında mali ve operasyonel adımlarınızı güçlendiren pek çok programdan yararlanabilirsiniz. Finansal süreçleriniz için farklı bankaların sunduğu ticari kredi kartları ve krediler bulunur. KOBİ kredisi, ticari faaliyetlerinizi sürdürmek ve geliştirmek için ihtiyaç duyduğunuz maddi desteği sağlar. HangiKredi KOBİ üzerinden firmalara yönelik avantajlı kredi ürünlerine ulaşabilirsiniz.