Düzenli gelir elde eden bireyler ve kurumlar, kazançlarını beyan ederek vergi öder. Bu mükelleflerin kazançları üzerinden ödediği vergilerden bazı kesintiler yapılır. Kesintinin kaynakta gerçekleştirilmesini sağlayan stopaj, özetle gelirlerin belirli bir tutarında yapılan ödemelerdir. Stopaj Vergisi olarak adlandırılan bu ödemelere dair daha detaylı bilgi almak için sizin için hazırladığımız bu rehberi okumaya devam edebilirsiniz.
Finansal Dünyanın Önemli Kavramı: Stopaj Vergisi Nedir?
Ön ya da kaynakta kesinti anlamına gelen stopaj, kazançlardan alınan vergilerde ödenir. Kısaca, Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinin gelirleri üzerinden yapılan kesintilerdir. Stopaj Vergisi kapsamında alınan ödemeler, işverenler ya da bu konuda yetkili kişiler tarafından doğrudan yetkili mercilere aktarılır. Bu sayede gelir elde edenlerin ayrıca mesleki hizmet bedelini beyan etmesine ve yasal kesintileri vergi dairesine yatırmasına gerek kalmaz.
İşletmeler Neden Stopaj Öder?
Stopaj Vergisi ödemek, bireylerin ve işletmelerin kazançlarının kamu otoriteleri tarafından izlenmesini sağlar. Bu sayede vergilendirme süreçleri, yasal mevzuatlara uygun bir zeminde ilerler. İşverenler, çalışanlarının ücretleri üzerinden yaptığı kesintileri doğrudan vergi dairesine aktarır. Böylece rutin vergi tahsilatı işlemleri daha hızlı ve sorunsuz şekilde yerine getirilir. Bu noktada işletmelerin düzenli Stopaj Vergisi ödemesinin genel faydasına da değinelim. Aşağıda ilgili kesintilerinin vergi süreçleri açısından önemini görebilirsiniz.
- Vergi tahsilatının hızlandırılması: Stopaj ödemesi, gelir elde eden kişiler veya kurumlar üzerinden doğrudan vergi tahsilatı sağlar.
- Vergi kaçaklarının önlenmesi: Stopaj, kaynakta kesinti sistemiyle vergi kaçaklarını önler.
- Maliyet ve zaman tasarrufu: Stopaj, gelir sahiplerinin ya da işletmelerin kazançları için ayrıca vergi beyanı ve ödeme yapma gerekliliğini ortadan kaldırır.
Stopaj, vergi tahsilatını kaynağında gerçekleştirdiği için denetim süreçlerini daha şeffaf ve izlenebilir hâle getirir. Ayrıca işveren ya da ödeme yapan tarafından doğrudan gerçekleştirildiği için beyan edilen gelirle kesilen vergi arasındaki tutarlılığı da sağlar.
Kimler Stopaj Vergisi Ödemekle Yükümlüdür?
Gelir elde eden herkes, Stopaj Vergisi ödemek zorundadır. Bir başka ifadeyle stopaj yükümlülüğü, tüm Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi mükellefleri için geçerlidir. Öte yandan, bu vergi türünden muaf tutulanlar da bulunur. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 95. maddesine göre iş yeri kira bedeli üzerinden stopaj ödemeyen mükellefler şunlardır:
- Yurt dışındaki işverenlerden gelir elde edenler
- Yabancı elçilikler ve konsolosluklardaki çalışanlar
- Yıllık beyannameyle gösterilmesi zorunlu olan ödemeleri yapan kişiler
Aynı yasada Gelir Vergisi stopajı teşvikine dair detaylar da yer alır. Bu teşvik, yalnızca 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen geçici 20, 21 ve 22. maddeleri kapsamında işe alınanlar için geçerlidir. Söz konusu mükelleflerin ücretlerinden alınan vergilere Asgari Geçim İndirimi (AGİ) uygulanır. Ardından kalan tutar üzerinden teşvikli stopaj kesintisi yapılır.
Kira Stopajı Nedir ve Kimler Öder?
Kira stopajı, ticari amaçlı kullanılan taşınmazlardan alınan bir vergidir. Bu ödeme, gayrimenkulün kiracısı tarafından gerçekleştirilir. İş yeri ya da dükkân Stopaj Vergisi, düzenli olarak ve mülkün sahibi adına ödenmelidir. Söz konusu ödemeler, doğrudan vergi dairesine yapılır. Kira bedeliyle aynı dönemde stopajın da ödenmesi gerekir. Örneğin üç aylık periyotlarda ödeme yapanlar, aynı aralıklarla iş yeri Stopaj Vergisi yatırmalıdır. Aksi takdirde kiracıya faiz, tahliye ve haciz yaptırımları uygulanır. Ticari konutun sahibi, e-Devlet’teki “Adıma Yapılan Kesintiler” hizmetinden kira stopajlarını takip edebilir.
Stopaj Vergisi Nasıl Hesaplanır?
Stopaj Vergisi hesaplaması, brüt tutarlar üzerinden yapılır. Brüt tutarlara uygulanan güncel vergi oranları sayesinde kazançlar üzerinden gerçekleştirilen kesintilere ulaşılır. Gelirin türüne göre stopaj belirlemede kullanılan formüller değişiklik gösterir. Örneğin kira Stopaj Vergisi hesaplamasında gayrimenkul için ödenen tutarın belirli bir oranını almak yeterlidir. Ücret gelirlerinde ise artan oranlı vergi dilimlerine göre hesaplama yapmalısınız.
Ücret Stopajı Hesaplama
Gelir Vergisi stopaj kesintisini hesaplamak için her yıl yenilenen kazanç dilimlerini ve bunlara uygulanan oranları bilmelisiniz. Ayrıca hesaplamaya geçmeden önce çalışanın brüt ücretinden SGK işçi payı da çıkarılmalıdır. Aşağıda bu işlemin ardından baz alacağınız güncel vergi dilimlerini görebilirsiniz.
| Gelir Dilimi | Vergi Oranı |
| 70.000 TL’ye kadar | %15 |
| 150.000 TL’nin 70.000 TL’si için 10.500 TL; kalanına | %20 |
| 550.000 TL’nin 150.000 TL’si için 26.500 TL; kalanına | %27 |
| 1.900.000 TL’nin 550.000 TL’si için 134.500 TL; kalanına | %35 |
| 1.900.000 TL’den fazlasının 1.900.000 TL’si için 607.000 TL; kalanına | %40 |
Bu oranlar, ücret dışı gelirlerden alınan gelir Stopaj Vergisi için de aynıdır. Fakat 1.900.000 TL’nin 550.000 TL’si için ödenen tutar 85.900’dir. Bu üst kazanç sınırından fazlasının 1.900.000 TL’si üzerinden kesilen bedel ise 621.400 TL olarak değişir. Örneğin 80.000 TL geliri olan bir çalışan için “(70.000 TL x %15) + (10.000 TL x %20) = 12.500 TL” stopaj ödenir.
Kira Stopajı Hesaplama
Kira Stopaj Vergisi hesaplamasına geçmeden önce gayrimenkulün brüt bedelini öğrenmelisiniz. Ardından bu tutara, %20’lik güncel kira stopajı oranını uygulamanız yeterlidir. Net kira tutarı 20.000 TL olan bir ticari taşınmaz için ödenmesi gereken stopaja şöyle ulaşılır:
- Brüt Kira Tutarı = Net Kira Tutarı x 1,25
- Brüt Kira Tutarı = 20.000 TL x 1,25 = 25.000 TL
- Kira Stopajı = 25.000 TL x %20 = 2.000 TL
Özetle, 20.000 TL kira bedeli olan bir işletmenin ödeyeceği stopaj 2.000 TL’dir. Aynı işlemi, brüt kira tutarını “0,80” katsayısına bölüp sonucu %20 ile çarparak da gerçekleştirebilirsiniz.
Güncel Stopaj Oranları Nasıldır?
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), her yıl güncel Stopaj Vergisi oranı listesini yayımlar. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde bu oranları görebilirsiniz. Aynı kanunun değişiklikler cetveli bölümünde, yeni Stopaj Vergisi tarifelerini duyuran kararnameler yer alır. Örneğin 7332 sayılı karar, döviz tevdiat hesaplarına uygulanan stopaj oranını %25’e çıkarmıştır. Aynı kararda Türk Lirası mevduat hesaplarına, katılma hesabı karşılığında ödenen kâr paylarına ve varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen sertifikalara yönelik değişikler de bulunur.
Stopaj Nasıl Ödenir?
Stopaj Vergisi ödeme yöntemi, gelirin türüne göre değişiklik gösterir. Örneğin ücret gelirleri üzerinden yapılan kesintiler, işveren tarafından doğrudan vergi dairesine ödenir. Kira stopajı ise ticari taşınmazı kullananlar tarafından vergi dairesine yatırılır. Stopaj kesintileri, fiziki şubelerden ya da Gelir İdaresi Başkanlığına bağlı İnternet Vergi Dairesi üzerinden ödenir. Ayrıca bu ödemeyi, anlaşmalı finansal kuruluşların online bankacılık hizmetlerinden de yapabilirsiniz.
Bu noktada stopaj Damga Vergisi konusuna ayrı bir parantez açalım. Damga Vergisi, resmî belgeler üzerinden alınan bir ödemedir. Damga Vergisi tutarları, her yıl yeniden belirlenir. 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren yıllık Gelir Vergisi beyannamelerinden 294,90 TL; Kurumlar Vergisi için de 393,90 TL ödenir.
İşletmelerin finansal yolculuğuna ışık tutan bankalara ve ticari kredilere, Hangi Kredi KOBİ üzerinden ulaşabilirsiniz.
Stopaj Vergisi Ne Zaman Ödenir?
Stopaj Vergisi ödeme zamanı, kazancın niteliğine bağlı olarak değişir. Otuz günde bir beyan edilen gelirlerleriniz için takip eden ayın 26’sına kadar stopaj ödemelisiniz. Üç aylık dönemlerde ise son ayın 26. gününe kadar ödeme gerçekleştirilir. Yıllık ödemeler, mart ve temmuz olmak üzere iki taksit şeklinde yapılır.
Stopaj Vergisi Ödenmezse Ne Olur?
Gelir Stopaj Vergisi ödememek, gecikme cezasına yol açar. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu, söz konusu cezaya ilişkin detaylara yer verir. Bu kanunun 359. maddesinde yer alan nedenlerle ödenmeyen vergiler için ilgili tutarın üç katı ceza uygulanır. Diğer durumlarda ise vergi sorumlusuna borcun bir katı kadar ceza kesilir. Kanuni sürenin ardından gönderilen vergi beyannamelerinde bedelin yarısı oranında ceza tahsil edilir. Kira stopajının ödenmemesinde ise borca temerrüt, yani gecikme faizi uygulanır. Daha sonra faizli borcu ödemeyen kiracı için haciz ve tahliye işlemleri başlatılır.
Ödenen Stopaj Geri Alınır mı?
Stopaj iadesi, ticari amaçlı kullanan taşınmazından gelir elde edenlere tanınan bir haktır. Gayrimenkul sahibi, brüt kira tutarı üzerinden ödenen %20’lik stopajı kazançlarından mahsup eder.* Şayet kiracı işletmenin ödediği stopaj, beyannamede hesaplanan vergiden fazlaysa aradaki farkı mülkün maliki** iade olarak alabilir. Stopaj iadesi, vergi daireleri üzerinden gerçekleştirilir.
İş yeri kirası gibi masraflarınızı finanse etmek için HangiKredi KOBİ’den ticari kredi kartlarına göz atın!
Notlar:
*düşmek
**sahibi
